آلیور ساکس دو هفته پیش از مرگش در اوت سال ۲۰۱۵، رئوس مطالب و ساختار کلی رودخانه آگاهی، آخرین کتابی را که مد نظر داشت، شرح داد و مسئولیت آماده سازی آن را برای انتشار بر عهده ما سه نفر گذاشت.

یکی از عوامل مؤثر بر شکل گیری این کتاب، دعوتنامه ای بود که ساکس در سال ۱۹۹۱ از فیلمسازی هلندی برای شرکت در یک مجموعه تلویزیونی مستند با عنوان حادثه باشکوه دریافت کرده بود. در آخرین قسمت این مجموعه، شش دانشمند - فریمن دایسون فیزیکدان، روپرت شلدر یک زیست شناس، استیون جیگولد دیرین شناس، استیون تولمین مورخ علم دنیل دنت ،فیلسوف و آلیور ساکس - دور میزی نشستند و در مورد برخی از مهمترین پرسش‌های مد نظر دانشمندان بحث کردند: منشأ حیات، معنای تکامل، سرشت آگاهی. در میان آن بحث پرشور یک چیز روشن بود: ساکس می‌توانست به راحتی در تمام رشته ها نظر دهد. فهم او از علم فقط به علوم اعصاب یا پزشکی منحصر نبود؛ مسأله ها، ایده ها و پرسش‌های همه علوم او را مجذوب خود می‌کرد. این استادی و اشتیاق گسترده از چشم انداز این کتاب خبر می‌دهد، کتابی که در آن او نه فقط طبیعت تجربه انسان، بلکه طبیعت تمامی حیات از جمله حیات گیاهی را به پرسش می‌کشد.