کتاب تاریخ چوگان (در ایران و سرزمین های عربی)
کتاب تاریخ چوگان (در ایران و سرزمین های عربی)
در دورهی فرمانروایی صفویان، که عملاً با شاه اسماعیل اول (حک. ۹۰۵-۹۳۰ ق.) آغاز شد، هم کشور پارهپارهی ایران وحدت و هویت یافت و هم چوگان - در کنار انبوهی هنر دیگر - به اوج خود رسید. در شهر قزوین، که نخستین پایتخت صفویان بود، بازیهای پرشکوهی برگزار میشد و ما به روایتهایی در این باره اشاره خواهیم کرد. اما در اصفهان بود که چوگان، به نوعی، بازی رسمی دربار صفوی شد و چندان اهمیت یافت که گویی در نقشهی بازسازی پایتخت جدید، مکان آن را در میان زیباترین ساختمانهای شهر پیشاپیش معین کردند: ایوان کاخ عالیقاپو بر میدان مشرف بود و از فراز آن، شاه و بزرگان دربار و سفیران بیگانه میتوانستند چوگانبازی سوارکاران و بازیهای دیگری را که در آن زمان معروف بود، تماشا کنند. میدان، که میان عالی قاپو و مسجد شاه (امام امروز) و دروازهی بازار بزرگ و مسجد شیخ لطفالله قرار دارد و نقش جهان نام داشت، ۵۶۰ متر طول و ۱۶۰ متر عرض دارد. اما زمینی که در آن چوگان میباختند، در میانهی میدان بزرگ به وسیلهی دو میلهی سنگی در هر طرف مرزبندی میشد. این میلهها که دروازههای میدان چوگان بودند، در هر طرف، به فاصلهی هفت متر و سی سانتیمتر از یکدیگر قرار دارند، که تقریباً با اندازههای استاندارد امروز برابر است. این چهار میلهی سنگی خوشبختانه هنوز در میدان اصفهان بر پایند و از شکوه دوران صفوی سخن میگویند.
صفحه ۷۶