کدام انقلاب ملی؟
ملی‌گرایی جدید چیست و چه نسبتی با دیگر صورت‌های ملی‌گرایی و نیز اسلام‌گرایی دارد؟

درگذشت دکتر سیدجواد طباطبایی «فیلسوف ایران» در نهم اسفندماه ۱۴۰۱ بدترین رخ دادی بود که می‌توانست برای جنبش ملی جدید ایران؛ نهضت «ایرانشهر نوین» روی دهد و ما تنها در غیاب او است که می‌توانیم چنین تعابیری را در مورد او به کار بریم که در عرف ادبی و سیاسی ایران اعراق آمیز تلقی می‌شود؛ اما چه باک از این مدایح بی‌صله در روزگاری که «ایران دوستی» فضیلتی قلمداد نمی‌شود و امواج «جهان وطنی» و دقیق‌تر بگوییم «بی‌وطنی» در گونه‌های مذهبی و غیرمذهبی و شبه‌مذهبی (همگی ایدئولوژیک) میهن ما را مسخر ساخته است. 

محمد قوچانی
مدیر مسئول

صفحه ۸

آشپز علیه سرآشپز
دوم تیر ماه ۱۴۰۲ یک شورش نظامی علیه حکومت پوتین در روسیه شکل گرفت

روز جمعه ۲۳ ژوئن ۲۰۲۳ برابر با ۲ تیرماه ۱۴۰۲ روزی مهم در تاریخ روسیه پس از جنگ سرد و پس از فروپاشی شوروی در سال ۱۹۹۱ است. در این روز شوک بزرگی به کرملین و ساکن اصلی آن «ولادیمیر ولادیمیروویچ پوتین» وارد شد و خواب را از چشمانش ربود؛ گویی آب در لانه‌ی مورچگان ریخته شد. در این روز امری غیر ممکن به امری ممکن تبدیل شد. پوتین و حلقه‌ی نزدیکانش تصور نمی‌کردند روزی از جایی ضربه بخورند که تصورش هم برایشان - اگر نگوییم غیر ممکن لااقل - دشوار بود. در این روز «آشپز» و «یار غار» پوتین یعنی «یوگنی پریگوژین» دست به شورشی مسلحانه زد و از منطقه‌ی «روستوف - اون - دون» همراه با کاروان نظامی خود به سوی مسکو حرکت کرد او هدف خود را «مجازات فرماندهان ارتش» و «راهپیمایی برای عدالت» نامید. با این حال، برخی بر این باورند که در دوران زمامداری ۲۳ ساله‌ی پوتین، غیر از طغیان پریگوژین طغیان اعتراضات مردمی در حمایت از الکسی ناوالنی هم در سال ۲۰۱۱ رخ داد که باعث درگیری‌ها و دستگیری‌هایی شد. صرف نظر از برخی اما و اگرها، حقیقت این است که شورش پریگوژین در زمره‌ی شورش‌های مسلحانه‌ای است که از زمان فروپاشی شوروی تاکنون بی‌سابقه بوده است.

محمدحسین باقی

تصویر برادر بزرگ‌تر
چرا آینده‌ای که جورج اورول ترسیم می‌کند همیشه نزدیک و محتمل به نظر می‌رسد؟

بهتر بود دوباره به اورول باز نمی‌گشتیم، اما چه کنیم که هنوز در وضعیت اورولی زندگی می‌کنیم. فرقی نمی‌کند در آمریکای پس از ترامپ باشیم یا خاورمیانه‌ی قرن بیست‌ویک یا روسیه‌ی دیروز و امروز. میل به خودکامگی و شیوه‌های راهبری ذهن و زندگی ساکنان شهر صحنه‌ی هولناکی را نور می‌اندازد که ده‌ها قبل جورج اورول هشدارش را داده بود. شاید هم این معجزه‌ی ادبیات است که چنان از عمق جان برمی‌خیزد که هر اثر شاهکاری را معاصر زمانه‌ی تازه می‌کند. همین است که همیشه به وقت خواندن داستایفسکی و دیکنر و فلوبر و کامو و رولا و مارکز و دیگران بازتاب خودمان را می‌بینیم و اورول و دو کتاب مشهورش بیش‌تر از هر نویسنده‌ای نفوذ کرده به ذهن ها هم در ایران و هم در آمریکا و انگلستان ۱۹۸۴ اثری پرفروش است و هر چند سال یکبار با سرو شکلی تو دوباره با تیراژ بالا تجدید چاپ می‌شود. ظهور کسی مثل ترامپ هم بهانه‌ای است با زنگ خطر اورول را دوباره بشنویم.

میلاد حسینی
دبیر بخشی ادبیات