جلال؛ پنجره ای پیش روی هنر

« به گمان من آن که با اسطوره زندگی نکند، اصلا وجود ندارد. ما به عشق معتقد هستیم. آن گاه که شیفته‌ی کسی می‌شویم، برای او تالی نمی شناسیم. این اسطوره است.» و حال فکر کنید این اسطوره که به قول جلال ستاری، این چنین در زندگی ما نقش بر عهده دارد، چگونه خوانده شود و چه کسانی باید آن را بخوانند. زبان اسطوره نزدیک‌ترین زبان به زبان تصویری هنر تجسمی است. اگر بپذیریم که هنر زبان تصویری است با دایره لغات مخصوص به خود، که هر روز هم در حال گسترش است و هنرمند به عنوان کسی که بر این زبان مسلط است آن را به کار می‌گیرد تا آنچه را به شکل کلمات نمی‌تواند در میان بگذارد به وسیله‌ی آن بیان کند، باید این را هم بپذیریم که برای خوانش چنین زبانی نیازمند کسانی هستیم که زبان تصویری نشانه‌ها و ریشه‌های شکل گیری این اشکال را می‌شناسند. اگر تعداد زیادی در جهان بر انگلیسی مسلط هستند یا تعداد کمتری بر عبری و سانسکریت، باید بگویم تعداد بسیار اندک‌تری در جهان داریم که بر زبان اسطوره شناسی و از آن پیش‌تر بر زبان هنر و رمزگشایی آن مسلط‌اند و بی‌گمان جلال ستاری در ایران یکی از آنها بود.

حسین گنجی

صفحه ۲۴

آینده روشن نیست

کازوئو ایشی گورو در رمان جدیدش به معنای «انسان بودن» می‌اندیشید و هوش مصنوعی را مقابل آدمی می‌نشاند

کازوئو ایشی گورو در رمان تازه‌اش تقریباً همان کاری را انجام داده که در رمان‌های قبلی‌اش تجربه کرده و به حد اعلا رسانده‌اش. اما باز هم می‌تواند مخاطب را به وجد آورد از ترکیب مولفه‌هایی که متخصص‌اش است. ایشی گورو با گونه‌ای از ژانرنویسی داستانش را پیش می‌برد و فضاسازی می‌کند و ژانرهای مختلف را ترکیب می‌کند، اما ناگهان همه چیز را برهم می‌زند و با خروج از قواعد ژانری، تصویری نو پیش روی مخاطب می‌گذارد. او نویسنده ایست که در رمان‌هایش تنوع روایی دیده می‌شود و در آثار متاخرش رگه‌ای از نگاه به آینده را می‌توان درک کرد و حتی ردی از گفت وگوی نویسنده با داستان‌های پیشین‌اش هم دیده می‌شود.

میلاد حسینی

صفحه ۳۷