کتاب کوئنتین تارانتینو و فلسفه
کتاب کوئنتین تارانتینو و فلسفه
انتقام در مقابل کیفر
انتقام غذایی است که بهتر است سرد پذیرایی شود.
- یک ضربالمثل قدیمیِ کلینگان
اگر بخواهیم بحثمان واضح باشد، باید هم رحم و هم انتقام را تعریف کنیم. البته در مورد تعاریف مشخّص رحم بعداً بیشتر سخن خواهیم گفت، امّا فعلاً یک تعریف کلّی از رحم کارمان را راه خواهد انداخت. میگوییم رحم برخورد ملاحظهکارانه با دیگران است، مخصوصاً کسانی که تحت قدرت ما قرار دارند. امّا انتقام را نمیتوان به این راحتی تعریف کرد. برای این کار، باید از چیزی که معمولاً با آن اشتباه گرفته میشود تفکیکاش کنیم: کیفر.
کیفر چیست؟ کسی را در نظر بگیرید که به دیگری بدی میکند، او را مقصّر بنامید. کاری که با مقصّر انجام میشود در صورتی کیفر محسوب میشود که منفی باشد (نمیتوان با ماساژ پا کسی را کیفر کرد)، هدف از آن مجازات در برابر آن بدی باشد، با آن بدی تناسب داشته باشد و مقصّر بداند که هدف از این کار مجازات است. پس به اختصار، میتوانیم بگوییم کیفر وقتی انجام میشود که «تنبیهی بهدلیلی (]مثلا[ خطا یا آسیب) اعمال شود، با تمایل به اینکه ]مقصّر[ بداند چرا این اتّفاق دارد میافتد و بداند که قرار است این را بداند».
صفحه ۶۱