کتاب فهم قرآن حکیم (تفسیر سوره های قرآن بر اساس ترتیب نزول)
کتاب فهم قرآن حکیم (تفسیر سوره های قرآن بر اساس ترتیب نزول)
از نظر محمد عابد الجابری قرآن به مثابه وحی الهی محصول یک فرایند است؛ فرایندی که مراحل و فراز و نشیبهای دعوت محمدی در دورههای مکه و مدینه آن را شکل داده است. درنتیجه، هرگونه فهمی از قرآن باید براساس همین واقعیت انجام پذیرد. الجابری در کتاب رهیافتی به قرآن کریم با ارائه چنین تعریفی از قرآن، روش پیشنهادی خود برای فهم این کتاب را به دست میدهد. به باور او، برای فهم قرآن تنها توجه به روایات اسباب نزول به مثابه گزارشهای تاریخی از سبب نزول این آیه یا آن سوره کفایت نمیکند، بلکه باید قرآن در متن جریان دعوت نبوی در طول بیستوسه سال با همه فراز و نشیبها و چالشهایی که دعوت محمدی با آن روبه رو بوده فهم شود. فهم قرآن حکیم در واقع نمونه عملی کاربست این روش در فهم معانی قرآن است. او همه جا به اصل معناکردن قرآن «معاصر با خود» و فهم قرآن «معاصر با ما» پایبند است و از میان این دو، بر بخش نخست تأکید ویژه دارد. به این ترتیب، فهم قرآن حکیم یک تجربه نوین در تفسیر قرآن کریم است که افق جدیدی را در حوزه تفسیر به روی قرآن پژوهان میگشاید و آنان را به نگرش به قرآن از منظری متفاوت فرا میخواند که در پرتو آن پارهای از معانی و دقایق ناپیدای قرآن ظاهر و یا دست کم دست یافتنیتر و شفافتر میشوند. او کتاب خود را کاری موفق در «قرائت قرآن از طریق سیره، و قرائت سیره از طریق قرآن» میداند و از آن احساس رضایت میکند. اگر مقصود از «کاری موفق» اولین گام و البته گامی بلند در این مسیر باشد، باید در این احساس با او همراه بود.