آیا هزارافسان خیالات است؟

در کتاب گرانقدر تحلیلی از هزارویک شب که چندی پیش با ترجمه‌ای شیوا در تهران منتشر شده است، نویسنده‌ی بزرگوار رابرت ایروین سخن گهرباری دارد که در چشم من چون آفتابی می‌درخشد. جمله‌ای مهم و کلیدی است به ویژه که در آن، شر خود، اصالت داستان‌های هزارویک شب را، یک‌جانبه و یکجا، به ادبیات عرب می‌بخشد. فرماید: «هزارویک شب که در خاورمیانه تا روزگاران اخیر به فراموشی سپرده ده شده بود، با چنان گستردگی و دفعات متعددی به زبان‌های غربی ترجمه شد که، علی رغم پیشینه‌های عربی داستان‌ها، انسان اندکی به وسوسه می‌افتد که آن را در اصل اثری از ادبیات اروپایی به شمار آورد».