کتاب گنج شایگان
کتاب گنج شایگان
این کتاب «گنج شایگان یا اوضاع اقتصادی ایران» در اواخر نخستین جنگ جهانی که از ۱۹۱۴ تا ۱۹۱۸ میلادی طول کشید در برلن تألیف یافته و در چاپخانة دولتی آلمان به زبان و خط فارسی به صورت مرغوبی به چاپ رسید. چنانکه شاید بدانید در آن موقع جمعی از وطنخواهان ایرانی به نام «کمیتة ملیّون ایرانی» در برلن گرد آمده بودند تا با کمک آلمان مملکتشان را از مظالم انگلیس و روس مصون بدارند.
از جمله کارهای این کمیته که راقم این سطور هم افتخار عضویت آن را داشت، گذشته از انتشار روزنامة «کاوه» یکی هم تألیف و چاپ و انتشار رسالجات و کتابهایی بود راجع به سیاست و ادبیات و اقتصاد و سایر مسائل مربوط به ایران.
کتاب «گنج شایگان یا اوضاع اقتصادی ایران» در سال ۱۳۳۵ هجری قمری در جزو سلسلة انتشارات ادارة «کاوه» در برلن در چاپخانة کاویانی که معالتأسف عمر کوتاهی داشت انتشار یافته است.
جمعآوری اطلاعات صحیح دربارة اقتصاد ایران در آن موقع که جنگ عظیمی راهها را مسدود ساخته و روابط مقطوع و مراسله و مکاتبه و مسافرت و آوردن کتاب و رساله از خارج کار بسیار مشکل و بلکه غیرممکنی بود، کار مؤلف این کتاب را بسیار دشوار و خستهکننده ساخته بود ولی جوانی و علاقه که نام دیگرش عشق است مدد رسانید و توانستم کتاب «گنج شایگان» را (با همة نواقص و کمبودهای بسیار) در شانزده فصل و یک ضمیمه و چهل و شش جدول و شش نقشة جغرافیایی و اقتصادی و یک نقشة بزرگ جغرافیائی ایران در ۲۱۹ صفحة بزرگ به چاپ برسانم و نیز کوشیدهام که (هرچند حروفچین چاپخانة دولتی المان در برلن فارسی نمیدانست و حروف الفبا را با کمک ارقام و اعداد مورد استعمال قرار میداد) اغلاط چاپی در کتاب تا حد امکان کم باشد.