حکمرانی حزبی صرفاً یکی از انواع حکمرانی‌هاست؛ نوعی از مُلک داری، مهارت و صناعت کشورداری که در دوره معاصر و در دولت مدرن اهمیت یافته است. ماهیت این نوع از حکمرانی چیست؟ چگونه مهارتی است و چه نسبت و تمایزی با حکمرانیه‌ای بدیل و سنتی دارد؟ معیار معیارهای صحیح و نادرست در حکمرانی حزبی چیست؟ و سرانجام، چه نسبتی میان صنعت حزب و دانش فقه، به مثابه‌ی مهمترین میراث مسلمانی در حوزه ی حکمت عملی وجود دارد؟ این پژوهش با هدف تأمل در این مسائل صورت گرفته است.

طرح «مسئله حزب» در فقه سیاسی امتداد منطقی مواجهه ی فقه با دولت مدرن است واقعیت این است. که دولت مدرن در ایران و برای فقه شیعه هنوز هم جزء مسائل مستحدثه است. در این میان، حزب سیاسی و الگوی حکمرانی حزبی البته از تازگی، شکنندگی و ابهام بیشتری برخوردار است. به جرئت می‌توان گفت هنوز دانشی به نام «فقه تحزب» در ایران و مذهب شیعه وجود ندارد. این در حالی است که بسیاری از فقیهان در عمل احزاب بزرگی را ایجاد کرده اند درباره ی ضرورت آن سخن گفته اند و حتا درباره ی احزاب سیاسی به قانون گذاری نیز پرداخته اند فاصله ی عمل و نظر در حزب و حکمرانی حزبی شاید یکی از مهمترین مشکلات حکومتداری در ایران معاصر است. 

حزب پژوهی موجود نشان می‌دهد که حزب با اصل دموکراسی ملازمه دارد و نه با پسوند دینی یا سکولار بودن آن. این نکته بدان معنی است که فک ملازمه بین اصل حزب و اصل دموکراسی و تقلیل آن به یکی از خصایص دموکراسی سکولار خطای فاحشی است که خسارات جبران ناپذیری به حیات سیاسی و لاجرم سرنوشت جامعه ی ما وارد کرده است. این نوشته ناظر به این نکات و تأملات است.