فلسفه را هم مشق مرگ دانسته‌اند (افلاطون) هم هنر زندگی (نیچه). فلسفه از رهگذر معنا بخشیدن به مرگی که از قرار معلوم هرارزش و هر معنایی در مواجهه با آن بیهوده و بی ربط به نظر می‌رسد، کوشیده است به شیوه‌ی خودش زندگی را از بی‌معنایی نجات دهد. شیوه فلسفه برای غلبه بر مرگ همانا خوب زیستن است بهترین تمرین خوب مردن خوب زیستن است. زیرا به قول آن فیلسوف فقط کسی که به هنگام زیسته باشد میتواند به هنگام بمیرد - و بی‌حسرت از جهان برود. ارسطو نیز که در سنت اسلامی او را «معلم اول» لقب داده‌اند، از دو مدعای مهم دفاع می‌کرد یکی اینکه همه‌ی انسان‌ها از روی طبع به دنبال معرفت هستند و دیگر اینکه همه انسان‌ها در پی زندگی خوب‌اند (ائودایمونیا). خود وی نیز به پیروی از استاد استادش، سقراط زندگی خوب را زندگی همراه با تأمل و معرفت و فضیلت می‌دانست.

یادداشت دبیر مجموعه