کتاب سرود بی قراری (درنگی در هستی شناسی شعر، اندیشه و بینش احمد شاملو)
کتاب سرود بی قراری (درنگی در هستی شناسی شعر، اندیشه و بینش احمد شاملو)
شاملو با گذار از یک دوره کوتاه و گذرا ولی سخت رویایی و احساساتی، که در طی آن آهنگهای فراموش شده را میپردازد، اندکاندک به واقعگرایی میرسد،
نگاه و برداشت برونگرای و سنجیده و اندیشمندانه را جایگزین برخوردهای صرفاً هیجانی و عاطفی سرشت خاص دوره جوانسالگی میکند، و از این رهگذر «قطعنامه»هایی را میآفریند که بهراستی نمونه بارز یک شعر متعهد اجتماعی و بشریتدوستانه است. این در حالی است که از دید سبک و ساخت، وزن و آهنگ و عبارتآرایی و نحوه کلی تصویرپردازی و مضمون و معنیگزینی، شعر او در مسیر منحصربهفردی به پیش میتازد که آیندهیی بس درخشانتر را مژده میدهد. این آینده همان است که بعدها در فضای آثاری چون باغ آینه، ققنوس در باران ابراهیم در آتش، دشنه در دیس و غیره تحقق مییابد و شاعر را در مقام یک «نیمای دوم» و «استاد» نوپردازان درمیآورد.
همراه با این تحول و پویایی، شاهد بر آمدن یک جهانبینی انسانیتمدار در نزد شاعر هستیم. این نگرش کلی بخش بزرگی از سرودههای برونگرا و متعهد او را به زیر پوشش خود درمیآورد. جهانبینی شاعر، که گویای شکوفایی یک ادراک و بینش فراسرزمینی و بدون مرز است، با پایبندی او به هویت ملی و زبانی و مرزبومی در تضاد و تعارض قرار نمیگیرد. زیرا رابطهیی که او میان خویشتن و این هویت برقرار میکند نه بر پایه ملاحظات تنگاندیشانه و تعصبآمیز، که براساس یک تعهد توأمان فرهنگی و انسانی-اجتماعی، و همآواز با یک ذهنیت و اندیشه پویا و دورپرواز میباشد. از نظر تکوینی، این جهانبینی هم ریشه در آشنایی شاعر با نیمایوشیج و شعر اجتماعی و بویژه انسانیتستای او دارد، و هم برخاسته از اوجگیری حساسیت و رویکرد او نسبت به نابرابری و تهیدستی و ستمبری در جامعه، و اسارت و شوربختی انسان در سطح جهانی است (نظیر جنایات آلمان هیتلری و جهانخوارگی باخترزمین).
صفحه ۱۱۶