سه شنبه ۲۱ اسفند ۱۳۹۷
حمام‌ها و آدم‌ها گزیده‌ای است از داستان‌های میخاییل زوشنکو، داستان‌نویسِ روس. او داستان‌نویسی را از سال ۱۹۲۰آغاز کرد و به‌خاطر داستان‌های کوتاهِ خود مشهور شد و در دهه‌های ۱۹۲۰و ۱۹۳۰ نویسندۀ محبوبی بود. با این‌همه می‌توان گفت که عمر نویسندگی‌اش در ۱۹۴۶با اخراج از اتحادیه نویسندگان به پایان رسید؛ ژدانف عامل اخراج او از اتحادیه نویسندگان بود. او پس از اخراج نتوانست آثارش را چاپ و منتشر کند و ناگزیر برای امرار معاش دست به ترجمه زد. البته پس از مرگ استالین ممنوعیت چاپ آثارش از بین رفت، اما اثر جدیدی ارائه نکرد. زوشنکو در ۱۹۵۸درگذشت.
«ژانر معروف او در دهه‌ی بیست داستان‌های کوتاهِ‌کوتاه در قالب طنزِ موقعیت است که از تناقض‌های زندگی روزمره در شوروی مایه می‌گیرد.»[1]شاید بتوان گفت که این جملات مختصرترین توصیفی‌ست که می‌توان از سبک داستان‌نویسی زوشنکو به دست داد؛ مختصر و البته گیرا و جامع.
در حمام‌ها و آدم‌ها ۳۵ داستان وجود دارد که هرکدام‌شان حدود چهار صفحه اند و از ساده‌ترین مسائل روزمره مایه می‌گیرند که شاید برای ما هم اتفاقاتی مشابه آنها در طول روز بیفتد. به‌جز این ۳۵داستان، زندگینامه شخصی نویسنده به قلم خودش در ابتدای کتاب بسیار شیرین و خواندنی است و زیر عنوانش این توضیح آمده: «دربارۀ خودم، ایدئولوژی و بعضی چیزهای دیگر». مترجم در انتهای کتاب مقاله‌ای اضافه کرده که توضیح مختصری از زندگی و داستان‌های زوشنکو را در‌بر می‌گیرد. این مقاله به قلم «آنا یوریِفنا مرژینسکایا» است و از زبان روسی ترجمه شده.
آبتین گلکار، مترجم و متخصص ادبیات روسیه، مترجم این مجموعه است. فضای داستان‌های کتاب خاص و لحن‌شان عامیانه است، به همین دلیل ترجمۀ آنها به نظر کار دشواری باید بوده باشد. مترجم برای ترجمۀ این داستان‌ها بیش از پیش به شناختی مختصر از زندگی روزمره روس‌ها احتیاج دارد. گلکار داستان‌ها را از زبان اصلی ترجمه کرده است. البته پیش از این نیز کسانی آثاری را از زوشنکو به فارسی برگردانده‌اند؛ از جمله «نصرالله فلسفی» و «همایون نوراحمر». بیشتر این ترجمه‌ها به دهه‌های ۱۳۴۰و ۱۳۵۰مربوط اند و اغلب در مجله‌های مختلف به چاپ می‌رسیده‌اند.
تصویرسازی روی جلد طرحی از استیوارت راس است و بر جلد نسخه‌ی انگلیسی گزیده‌ای از داستان‌های زوشنکو با نام صحنه‌هایی از حمام هم نقش بسته است.
*در نوشتن این یادداشت از مدخل «میخائیل میخایلوویچ زوشچنکو» کتاب نویسندگان روس (صص ۷۳۴و ۷۳۵) بهره بردم. نویسنده این مدخل «هیو مک‌لین» است و مترجم‌اش «احمد پوری».
[1]از نویسندگان روس/ به سرپرستی خشایار دیهیمی/ نشر نی/ ص۷۳۴
در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.