تهران هنگام عزیمت از پاریس به صد زبان به من گفته بودند: «ایران دچار بحران نوسازی شده است یک حاکم خودستا و بی لیاقت و مستبد هوای رقابت با کشورهای صنعتی را دارد و چشم به سال دو هزار دوخته است. اما جامعه سنتی نمی‌تواند و نمی‌خواهد با او همراهی کند این جامعه زخم خورده از حرکت می‌ماند به گذشته خود می‌نگرد و به نام اعتقادات هزار ساله از یک روحانیت واپسگرا پناه می‌جوید»

و چندین بار تحلیلگران ماهر را دیده بودم که به جد از خود می پرسیدند که چه نوع حکومتی می‌تواند ژرفای ایران را با نوسازیی که برای آن لازم است آشتی بدهد یک نظام سلطنتی لیبرال؟ یک نظام پارلمانی؟ یک نظام ریاست جمهوری قدرتمند؟

صفحه ۱۷