ادبیات کودکان و نوجوانان با خواندنی‌های کودکان و نوجوانان، یعنی کتابهای درسی و کمک درسی و نوشته‌های دیگری که آموزش مستقیم می‌دهند، تفاوت دارد. در خواندنی‌های کودکان و نوجوانان هدف نویسنده آموزش مستقیم است، ولی در ادبیات کودکان و نوجوانان نویسنده پیام خود را به‌صورتی غیرمستقیم می‌دهد و نتیجه‌گیری را به خواننده واگذار می‌کند.

ادبیات کودکان و نوجوانان، گذشته از اینکه خواننده را با تجربه‌های تازه آشنا می‌کند، می‌کوشد تا در او احساس و اندیشه‌هایی نو و پرارزش پدید آورد. از این رو، همراه با دادن آگاهیهای درست در زمینه‌ای خاص، گاهی نکته‌های اجتماعی و اخلاقی را نیز به خواننده می‌شناساند و او را به اندیشیدن دربارة نوشته و نیک و بد پیام نویسنده برمی‌انگیزد.

ادبیات کودکان و نوجوانان به پرورش شخصیت فردی و اجتماعی خواننده کمک می‌کند. او را یاری می‌دهد تا خود و محیط و مسائل زندگی و فرهنگ جامعة خود و جامعه‌های دیگر را بهتر بشناسد. علاقة خواننده را به مطالعه می‌افزاید و ذوق و سلیقة او را پرورش می‌دهد.