نظریه جنگ عادلانه

الگزاندر موزلی
ترجمه: خشایار دیهیمی

نظریه جنگ عادلانه سروکارش با توجیه چگونگی و چرایی جنگ‌هاست. این توجیه می‌تواند نظری یا تاریخی باشد. وجه نظری موضوع مربوط می‌شود به توجیه اخلاقی جنگ و اشکالی که جنگ‌ها باید به خود بگیرند یا نگیرند. وجه تاریخی موضوع، یا «سنت جنگ عادلانه»، به مجموعه قواعد یا توافقاتی می‌پردازد که در مورد جنگ‌های گوناگون در طول قرون و اعصار به کار گرفته شده است. مثلا توافقات بین المللی نظیر موافقت نامه‌ها (کنوانسیون‌های ژنو و لاهه قواعدی تاریخی با هدف محدود کردن برخی از انواع جنگ هستند که حقوقدانان برای پیگرد قانونی متجاوزان به آنها رجوع می‌کنند، اما بررسی این توافقات نهادی از نظر انسجام فلسفی‌شان و نیز رسیدگی به اینکه کدام جنبه‌ها و مواد این موافقت‌نامه‌ها باید تغییر داده شوند، کار فلسفه اخلاق است. سنت جنگ عادلانه را در ضمن می‌توان در اندیشه‌های فیلسوفان و حقوق دانان مختلف در طول قرون و اعصار پی‌گرفت و هم دورنگاه‌های فلسفی‌شان را درباره حد و حدود اخلاقی جنگ بررسی کرد. و هم اینکه اندیشه‌های آنان چه سهمی در تدوین مجموعه موافقتنامه‌هایی داشته است که به تدریج شکل گرفته‌اند تا راهنمای جنگ باشند.