علم چیست؟

یادداشت مترجم

«علم چیست؟» از معروف‌ترین نوشته‌های جورج اورول نیست. در عین حال، یادداشت ساده‌ای است که مناسبت آن با ما از آثار معروف‌تر او کمتر نیست. او این مطلب را به بهانه پاسخ به جناب آقای کوک نوشته است که خواسته بود «آموزش علمی» عموم مردم و نقش دانشمندان در سیاست و مدیریت امور بیشتر شود، گویی بدین ترتیب جهان جای بهتری خواهد شد. اما آیا اگر اهالی علم نقش‌های عمده سیاسی و مدیریتی را به عهده بگیرند جهان جای بهتری می‌شود؟ چنانکه اورول می‌گوید، پاسخ به دو معنای «علم» بستگی دارد: «علم» به معنای مضیق و محدود به علوم آزمایشگاهی و با تأکید بر انبوهی از اطلاعات و «علم» به عنوان تفکر روشمند و منضبط برای مواجهه با مسائل مختلف. جمع بندی اورول از تجربه ما دور نیست: اگر تأکید بر علم به معنای مضیق باشد و موجب به حاشیه راندن فلسفه و ادبیات و هنر شود، نتیجه خطرناک است، بسیار خطرناک.

جورج اورول ترجمه سید محسن اسلامی