کتاب چگونه نیچه بخوانیم
کتاب چگونه نیچه بخوانیم
نیچه در جستار سوم تبارشناسی اخلاق علوم مدرن را تازهترین و باشکوهترین بروز ایدهای مینامد که به عقیدهی وی تنها آرمانی است که تاکنون انسان به آن دست یافته است و وی قصد به پرسش کشیدن آن را دارد. این همان چیزی است که او آرمان زهد مینامد و من آن را با تفصیل بیشتری در فصل نهم بررسی خواهم کرد. این که نیچه از علوم به منزلهی باشکوهترین بروز این آرمان سخن میگوید بیاهمیت نیست. او میگوید که نمیخواهد لذتی را که کارگران آن از ساختهی خود بردهاند خراب کند و او نیز از کار آنان خشنود است. با این همه اعتقاد دارد که علوم مکانی برای پنهانشدن همهی انواع «ناخشنودی»، «کرمهای جونده» و «بد وجدانی» است (تبارشناسی اخلاق، ۳، ۲۳). مثل کلمهی آلمانی برای علم (Wissenschaft) [که تنها به علوم طبیعی محدود نمیشود] نیچه نیز نقد خود را به علوم طبیعی محدود نمیکند و آن را به هر کار انتظامیافتهای از شناخت تسری میدهد. مثلاً در قطعهی ۲6، او تاریخنگاری مدرن را مثال میآورد و با آن به این دلیل که میخواهد آیینهی واقعیت باشد مخالفت میکند. علم مدرن نهتنها هر گونه فرجامشناسی (بررسی چیزها از جهت غایتداری و هدفمندیشان)، بلکه بازی در نقش قاضی را نیز نمیپذیرد.