برگردانِ این مقالات به زبان فارسی برای من با پرسشی آغاز شد و با یادآوری مسئولیتی شخصی در این دوران به انجام رسید. پرسش این بود که چگونه می‌توان تاریخ را به‌گونه‌ای نوشت که زن در آن غایب و حاشیه‌ای نباشد. افسانه نجم‌آبادی در این مقاله‌ها به این پرسش پاسخ داده است. برای تاریخ‌نگاری، به تعبیر او، آنچه فاقد آن هستیم اسناد و مدارک نیست، بلکه بازخوانی اسناد و مدارکِ موجودِ تاریخی با چشم جویای زنان در تاریخ است. از این رو مسئولیت شخصی مرا واداشت تا این مقالات غنی و ارزشمند را آن‌گونه که درخورِ آن است به سامان درآورم. مقاله‌های این مجموعه نشان‌دهندة ذهن درخشان، پیچیده، پرسشگر و منسجم افسانه نجم‌آبادی است، ذهنی که برای خوانش تاریخ، سیاست و ادبیات و در پی آن نگارشِ تاریخ و تحلیل سیاست و ادبیات پرورده شده است.

به تعبیر رضا براهنی «زن ایرانی در گذشته نه چهره‌ای از خود نشان داده است و نه به‌دلایل اجتماعی کسی توانسته است چهره او را به جلوه‌های مختلفش تصویر کند.» افسانه نجم‌آبادی چهره زن ایرانی را با جلوه‌های گوناگون و اغلب پنهانش برای خواننده تصویر کرده است. 

سخن مترجم