جلد چهارم از مجموعه مقالات شادروان سیدحسن تقی زاده به نوشته‌های سیاسی و سرگذشتگی ایشان اختصاص دارد که به زبان‌های فرانسه، انگلیسی و آلمانی نگاشته شده بود و بهره‌مندی عام از آن در گرو ترجمه به زبان فارسی بود که این مهم به همت شادروان مرتضی ثاقب فر بر آورده شد. هفت مقاله از این مقالات که در دوران خروج اجباری تقی زاده از ایران و اقامت در عثمانی نگاشته شده است، از شمار کارهای تحقیقی و تاریخی اوست که بسیاری از مطالب آن برای ایرانیان تازگی دارد و در آنها از اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و مدنی ترکها و عربها و تمایلات سیاسی آنان سخن رفته است. بخش دیگر آن به اعلامیه‌های سیاسی اختصاص دارد که در آنها از میهن پرستان ایران، درخواست ایران از انگلستان و یادداشت درباره خواسته‌ها و آرزوهای ایران سخن می‌رود. 

در بخش سوم مسائل آذربایجان، و سازمان ملل، مخصوصاً جلسات شورای امنیت و سخنرانیهای نماینده ایران در شورای امنیت سخن رفته است. 

بخش چهارم این کتاب، برخی از اسناد زندگی سیدحسن تقی زاده را دربردارد که عمدتاً مبتنی بر شناخت دیگران از او و درباره اوست...