الگو

PATTERN

الگو  ابزاری است که برای ساخت یا سر هم کردن چیز دیگری به کار می‌رود. انواع کتابچه‌های راهنما، استنسیل‌ها، شابلون‌ها و قالب‌ها نمونه‌هایی به‌شمار می‌روند از الگو در دیزاین. به‌طور مثال، لباس را به کمک الگوهایی می‌دوزند که مثل  شابلون برای انتقال اَشکال به سطح پارچه استفاده می‌شوند. سطح بدن به‌صورت یک نقشه گسترده‌ بر این الگوها ترسیم می‌شود. سپس قطعات الگو بر مبنای شماری علامت و راهنما کنار هم گذاشته می‌شوند، به‌طوری‌که انگار با قطعات آن پازلی سه بعدی ساخته می‌شود. وقتی این الگوها به سطح پارچه منتقل شدند، قطعات لباس به هم دوخته می‌شوند. دیاگرام‌ها،  مدل‌ها و (!)نقشه‌ها نیز الگو محسوب می‌شوند، هرچند ممکن است در ابعاد واقعی محصول نهایی نباشند. معماری، برای  انتقال اطلاعاتی که قرار است خوانده و تبدیل به فرم بنای ساختمان شوند، متکی است بر شماری طرح و مدل که عبارت‌اند از پلان، مقطع، نما و دیتیل.

هرچند الگو ممکن است مثل نمونه‌های بالا واحدی منفرد باشد،  این واژه در اصطلاح متداول‌تر اغلب دلالت بر تکثر و تکرار دارد. وقتی به این مفهوم صحبت از الگو می‌کنیم، منظورمان الگوهای تکرارشونده و بازگردنده است. الگوهای بازگردنده ممکن است به‌صورت طبیعی به وجود بیایند (مثل چرخش حلزونی صدف) یا با برنامه‌ای خاص دیزاین شده باشند (مثل شبکه گریدی که ساختار متن یا تصویر بر مبنای آن شکل می‌گیرد)، یا حتی ممکن است رفتاری باشند (الگوهای رفتاری، الگوهای زیستی انسان و...). آنچه باعث می‌شود به همه  این مفاهیم الگو بگوییم این است که همه به طریقی سازماندهی شده‌اند که دل‌بخواهی نیست، یعنی همه به نحوی نشان از نوعی یک‌ریختی همسان و مشخص دارند.

در زمینه‌ی دیزاین گرافیک، پارچه و کاغذدیواری، معمولا از الگوهای دوبعدی استفاده می‌شود. ویلیام موریس، از اعضای  جنبش هنرها و پیشه‌ها، در زمینه دیزاین نقوش منحنی الخط خود با فرم‌های گیاهی برای کاغذ دیواری، سبکی بسیار الگووار به‌وجود آورد. الگوی بازگردنده با یک واحد («الگو»ی اصلی) شروع و تکرار می‌شود. تکرار، اصطلاحی که به تکثیر یک واحد طرح و تبدیل آن به الگو گفته می‌شود، به این منظور به کار می‌رود که واحدهایی را که قرار است سطحی بزرگ مثل دیوار را بپوشانند از نظر تناسب متعادل کند. در قدم بعدی، الگوی دوبعدی می‌تواند به فرم سه بعدی تبدیل شود، مثل آثار معماری لوییس سالیوان. سالیوان نیز، مثل فرم‌های منحنی موریس، تصاویر منحنی‌الخط را به قالب کاشی‌های سرامیکی سه‌بعدی درمی‌آورد و در نمای داخلی و خارجی ساختمان‌ها نصب می‌کند. سالیوان از کاشی‌های دکوراتیو به‌صورت قاب‌های تزئینی ( تزئین‌گری) برجسته در اطراف قوس‌ها و درگاه‌ها استفاده می‌کند. این طرح‌ها، بسته به مضمون و نحوه اجرای الگو، می‌توانند کاملا تزئینی باشند، کاربردی باشند، یا تلفیقی از هردو.

منظور از اصطلاح «الگو» در دیزاین اغلب استفاده مستقیم از آن روی مواد است، یعنی کاربرد مستقیم الگو روی ماده برای تعیین فرم نهایی محصول. اما بسیاری از دیزاینرها از تحلیل الگوهای تکرارشونده در چهارچوب‌های مفهومی و رفتاری هم استفاده می‌کنند. به‌طور مثال، برنامه‌ریز شهری (برنامه‌ریزی شهری) وقتی الگوهای حمل‌و‌نقل عابران پیاده، ترانزیت انبوه یا حرکات وسایل نقلیه را تحلیل می‌کند، از اصطلاح «الگو» استفاده می‌کند. در این نمونه، برنامه‌ریزان برای شناخت الگوهای رفتاری‌ای که شکل می‌گیرند نمودارهایی تهیه می‌کنند که بر مبنای زمان و مشاهده است.