سرمایه‌داری بوروکراتیک توجیه مشروع خود را در مارکس پیدا کرد. اینجا منظور آن نیست که شایستگی مشکوک تقویت کردن ساختارهای نئوکاپیتالیست، که بازسازمان‌دهی کنونی‌اش حامل ستایش از توتالیتاریسم شوروی است، به مارکسیسم ارتودوکس اعطا شود، بلکه منظور تکیه بر این نکته است که چقدر عمیق‌ترین تحلیل‌های مارکس درباره‌ی ازخودبیگانگی در اموری به شدت پیش پا افتاده اشاعه‌ای عام یافته‌اند، اموری که زدوده شده از لاک جادویی‌شان و مادیت یافته در رفتارها و حرکات، به تنهایی و روز به روز زندگی شمار فزاینده‌ای از آدم‌ها را تشکیل می‌دهند. در مجموع، سرمایه‌داری بوروکراتیک حقیقت آشکار ازخودبیگانگی را در بر دارد و آن را، بهتر از آنچه مارکس می‌توانست امیدوارش باشد، در دسترس همگان گذاشته است و به میزانی که همراه با کاهش فقر و فلاکت میان‌مایگی زندگانی سرایت می‌یافته، این ازخودبیگانگی را به امری پیش پا افتاده تبدیل کرده است.

صفحه ۵۹