کتاب فلسفه و مسئله اجتماعی
کتاب فلسفه و مسئله اجتماعی
حال سخنی دربارة آخرین بخش قاعدة سقراطی: عقل = فضیلت = سعادت است. و این سخنی است هشداردهنده: به خاطر داشته باشید که «فضیلت» مورد بحث در اینجا فضیلتِ قرون وسطا نیست که در مدارس دینی تدریس می‌شد. بی‌شک وقتی به کودکان خود می‌گوییم «اگر خوب باشی شادکام خواهی بود» چه بسا آن‌ها ما را نادان یا دروغگو بپندارند. بهتر است «فضیلت» را فراموش کنیم و به سادگی بگوییم: عقل = سعادت است. به‌نظر می‌رسد این بیشتر شبیه واقعیت‌های خشن زندگی است: عقل یعنی توانایی وفق دادن وسایل با اهداف، و سعادت یعنی موفقیت در وفق دادن وسایل با اهداف؛ پس سعادت با توانایی تغییر می‌کند. سعادت عقل پویا است؛ به مانند کشش فراگیر فیزیولوژیک عضلات است که توأم با حرکتی که می‌کند مستعد پیشرفت است. سعادت، آگاهی از فضیلت نیست: این سعادت نیست بلکه خودستایی است. به همین ترتیب، ندامت در انسانِ عاقل آگاهی از «گناه» نیست بلکه آگاهی از حماقتی در گذشته است.
صفحه ۳۹
