درحالی‌که لب‌هایش را می‌گزید و با اضطراب انگشت به گونه‌های زرد و رنگ پریده‌اش می‌کشید، پیش من اعتراف کرد که برایش ساده نیست این چیزها را بگوید؛ اصلا ساده نبود که دروغ آدم، بعد از سرهم کردن قصه‌ای هنرمندانه در مورد بزرگواری و نیکوکاری پدرش، دربیاید: پدر خوب سوسیالیستی که وحشت از راه رسیده مایه آزارش شده بود. در تصویر برساخته سوفی از پدرش، او آزادی‌خواه شجاعی بود که هاله‌ای از نیکوکاری دور سر داشت و زندگی‌اش را به‌خاطر یهودیان گرفتار در قتل‌عام وحشیانه روس‌ها به‌ خطر انداخته بود. وقتی این را به من گفت، لحنش یکسر آشفته بود. چه دروغ‌هایی! می‌دانست حالا که به دلیل مسائل وجدانی ناچار است اعتراف کند که همه آن لاطائلات دروغی بیش نبوده، حرف‌های راست دیگرش هم زیر سوال می‌رود.

صفحه 384