دوشنبه ۲۹ بهمن ۱۴۰۳
مرگ سوار بر دوچرخه‌اش رکاب می‌زند و از کنار جانوران کوچک و بزرگ می‌گذرد. گاهی با نور مهتاب می‌آید و گاهی بعد از طلوع آفتاب و یا حتی گاهی پوشیده در تن‌پوشی از مه روی دریا سر می‌رسد. مرگ بیشتر جویای آن‌هایی است که صورتشان پر از چین‌وچروک است؛ آن‌هایی که سال‌های درازی از زندگی‌شان گذشته و از شگفتی‌های زندگی سیر شده‌اند. او به سراغ آدمیانی با موهای نرم و دستانی کوچک و گرم (کودکان) می‌آید و یا حتی جنینی که هنوز قدم بر این جهان نگذاشته است. اگر او نیاید کسی نیست که به فکر جایی برای رویش جوانه‌ها و ریشه‌های تازه باشد. اگر او گم شود چه کسی به متولدان جدید کره‌ی خاکی جایی بدهد؟ مرگ و زندگی دوشادوش هم ایستاده‌اند تا توازن جهان هستی برقرار شود.
شروع یک شروع
کتاب «من مرگ هستم» در مجموعه‌ی کارگاه زندگی نشر هوپا به چاپ رسیده است و عنوان اصلی کتاب «Life and I: a Story about Death» است. هدف از این مجموعه نیز پاسخ به پرسش‌های فلسفی برای کودکان درباره‌ی مرگ، زندگی، انسان‌ها و... است. در این داستان شاهد نگاه شاعرانه‌ی نویسنده به مرگ هستیم. مرگ شخصیتی است که در ابتدا به معرفی خود می‌پردازد و ضرورت وجود خود را به مخاطب می‌رساند؛ این‌که اگر نباشد چه می‌شود! همین باعث درک و پذیرش بهتر مرگ برای کودکان و بزرگسالان است.
نویسنده در قسمتی از کتاب به کسانی که نگران آمدن مرگ هستند و این پرسش که بعد از آن چه اتفاقی می‌افتد اشاره می‌کند. او از زبان مرگ می‌گوید که این یک راز پنهان است و پاسخ یکایک این پرسش‌ها پیش اوست.
در ادامه تصویر مرگ را در کنار زندگی می‌بینیم و شاهد رابطه‌ی تنگاتنگ هردو با هم هستیم. (کتاب من زندگی هستم از همین نشر منتشر شده است.)
بعد از تمام شاعرانگی‌ها و معرفی مرگ از زبان خود او به اوج داستان می‌رسیم. به حساس‌ترین و عمیق‌ترین پرسشی که باعث نگرانی ما در مقابل مرگ و زندگی است. این‌که آیا در این جهان چیزی وجود دارد که هرگز نمیرد؟ آیا چیزی وجود دارد که مرگ بر آن پیروز نشود؟ گویی نویسنده می‌داند که در این لحظه مخاطبش به دلگرمی و امید نیاز دارد. پس به مرگ، رفتاری انسانی و باورپذیر نسبت می‌دهد و احساس نزدیکی و سکوت را در مخاطب بیدار می‌کند و دلگرمی به موقعی را که مخاطب در آن نقطه از داستان نیاز دارد در این قسمت از کتاب از زبان مرگ می‌نویسد:
«اگر از من
یا از زندگی
وحشتی در دل داری،
بگذار تا چیزی را
در گوشت زمزمه کنم...
عشق!
عشق می‌تواند دشمنی و غم را
دگرگون کند.
عشق می‌تواند هر روز و هر روز به دیدارت بشتابد.
عشق نمی‌میرد، هرگز نمی‌میرد،
حتی در دیدار با من.»
از مرگ به کودکان چه بگوییم؟
گفت‌و‌گو کردن و توضیح مفهوم مرگ برای کودکان بسیار دشوار است و افراد زیادی از صحبتکردن در این زمینه اجتناب می‌کنند. با وجود این، مرگ جزئی جدایی‌ناپذیر از زندگی است و مسئولیت والدین آگاه کردن کودکان است. کودکان باید بدانند صحبتکردن درباره‌ی مرگ هیچ اشکالی ندارد، بلکه ضروری است. این کتاب راهی برای شناساندن مرگ به کودکان و روشی هوشمندانه برای توضیح این پدیده‌ی طبیعی به وسیله‌ی داستان است.
مرگ، جزئی از زندگی ما است. کودکان درباره‌ی مرگ آگاه‌اند و گاهی شاید این موضوع باعث تعجبمان شود. آن‌ها حشرات، پرندگان و حیوانات مرده را در جاده می‌بینند یا شاید شاهد مرگ حیوان خانگی‌شان باشند. کودکان در داستان‌های افسانه‌ای درباره مرگ می‌خوانند، آن را در کارتون‌ها تماشا می‌کنند و حتی شاید نقش یک نفر مرده را در مدرسه بازی کنند. آن‌ها بدون این‌که متوجه باشند در معرض این مفهوم قرار دارند.
یکی دیگر از دشواری‌های توضیح مفهوم مرگ به کودکان «تابو» بودن آن است. مرگ و فرایند مردن موضوعاتی هستند که به شدت از آن‌ها اجتناب می‌کنیم. مرگ در گذشته بخشی عادی از زندگی خانوادگی تلقی می‌شد و اغلب، در خانه و میان افراد خانواده رخ می‌داد. اما اکنون، افراد در حال مرگ، جزئی جداگانه از جریان اصلی جامعه محسوب می‌شوند. به همین دلیل، ما در حال حاضر حتی با ذکر کلمه‌ی «مرگ» معذب می‌شویم و ترجیح می‌دهیم از کلمات دیگری مانند «از دست‌رفته» یا «درگذشته» استفاده کنیم. این کتاب تنها با عنوان خود که از کلمه‌ی مرگ استفاده کرده است به تنهایی قسمتی از این تابوی فرهنگی را می‌شکند.
صرف‌نظر از تابوهای اجتماعی، بهتر است مرگ را با صداقت و واقعیت به کودکان بشناسانیم. استفاده از تعابیر ملایم برای توصیف مرگ، گرچه با حسن‌نیت همراه است، کودکان را اغلب گیج می‌کند. ارتباط صریح و صادقانه‌ی والدین با فرزندانشان به آن‌ها کمک می‌کند درک درستی از مفهوم مرگ داشته باشند و بتوانند رابطه‌ی صحیح با آن‌ها برقرار کنند.
این کتاب با هوشمندی و در عین حال جان بخشیدن به پدیده‌ی مرگ، توانسته مفهوم درستی از آن به مخاطب ارائه کند. همچنین خواندن آن جدا از کودکان، برای بزرگسالان و والدین نیز مناسب است.
درباره‌ی الیزابت هلاند لارسن
الیزابت هلاند لارسن هنرپیشه و نویسند‌ی نروژی، متولد ۲۷ آوریل ۱۹۷۳، در مدرسه‌ی تئاتر ژاک‌لکوک در پاریس و همچنین مؤسسه‌ی کتاب کودکان نروژ در اسلو تحصیل کرده است. الیزابت که بیش از بیست سال به عنوان دلقک فعالیت کرده، مدیر هنری پروژه دلقک‌های بیمارستانی بوده است. از جمله آثار این نویسنده می توان به سه‌گانه‌های او با نام‌های «من مرگ هستم»، «من زندگی هستم»و «من دلقک هستم» اشاره کرد.
درباره‌ی مارینه اشنیدر، تصویرگر کتاب من مرگ هستم
مارینه اشنیدر اهل بلژیک و فارغ‌التحصیل رشته‌ی تصویرگری از دانشگاه سن‌لوکای این کشور است. او توانایی کم‌نظیری در کشیدن تصاویر جذاب برای کودکان دارد و تاکنون به خاطر کارهای برجسته‌اش در زمینه‌ی تصویرگری موفق به کسب دو جایزه در کشورش شده است. کتاب «من مرگ هستم» به گفته‌ی کارشناسان از جمله بهترین آثار برای توضیح پدیده‌ی مرگ برای کودکان است.
در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.