یکشنبه ۲۰ آبان ۱۴۰۳
پیش از خواندن این مقاله خوب است بدانید که این کتاب در دسته‌ی کتاب‌های آموزش حریم‌های اجتماعی و جسمی به کودکان دارای نیازهای ویژه قرار دارد. ولی همان‌طور که اصول رفتار اجتماعی برای همه‌ی کودکان و بزرگسالان یکسان است در این‌جا نیز به همه‌ی والدین و کودکان پیشنهاد می‌شود.
کتاب هفت بخش دارد با شش داستان ابتدایی درباره‌ی لمس تصادفی، لمس دوستانه، لمس‌دردناک، لمس‌خودم، لمس نکردن و قسمتی با عنوان «عکس گرفتن از من» و «اطلاعاتی برای بزرگترها».
در واقع پدیدآورنده سعی کرده در ابتدا لمس‌های طبیعی را به مخاطب توضیح دهد که پس از شناخت اولیه‌ی کودک از لمس‌ها به لمس غیر طبیعی و آزارگرانه برسند. این‌گونه فهرست‌بندی باعث تفکیک درست لمس خوب و بد در دیدگاه کودکان می‌شود.
در قسمتی از کتاب درباره‌ی کسانی که علاقه‌ای به لمس شدن ندارند و شیوه‌ی برخورد ما با آن‌ها می‌گوید. مثلاً اگر کسی علاقه‌ای به بغل کردن ندارد می‌توانیم با او دست بدهیم و یا حتی اگر در مواقعی نخواستیم کسی لمسمان کند باید به فرد مقابل بگوییم و اگر او به حرفمان اهمیت نداد و لمسمان کرد به پدر یا مادر یا یک بزرگتر اطلاع دهیم.
در بخش لمس دوستانه می‌خوانیم: «بغل‌کردن هم لمس دوستانه است. بغل‌کردن لمس خیلی دوستانه است. من فقط باید آدم‌هایی را بغل کنم که آن‌ها را خیلی خوب می‌شناسم. خیلی از آدم‌ها دلشان نمی‌خواهد کسی بغلشان کند. خیلی از آدم‌ها دوست دارند به جای بغل کردن فقط دست بدهند. لمس دوستانه به من آسیب نمی‌زند یا باعث نمی‌شود ناراحت شوم. اگر کسی مرا لمس کند و من گیج بشوم، یا ندانم که آدم مهربانی است یا نه، باید فوراً به پدر و مادرم، معلمم یا یک بزرگتر دیگر بگویم.»
این آموزش‌های ضروری اولیه و همچنین بسیار ساده برای هر کودکی واجب است تا همه‌ی کودکان زندگی امن همراه با شناخت درست رفتارهای اجتماعی داشته باشند.
هیچ‌کدام از شش داستان به وضوح از سوءرفتار جسمی حرف نمی‌زند. در عوض، این داستان‌ها در کنار هم اطلاعاتی واضح به کودک می‌دهند تا بداند چه لمسی درست و چه لمسی نادرست است. داستان‌ها برای کودک توضیح می دهند که اگر کسی به نحوی لمسش کرد که به نظرش نادرست بود، چه باید بکند. پیام«چه باید بکنی» ساده است و در تمام کتاب تکرار می‌شود. پیام این است که «به یک بزرگتر بگو».
این بزرگترها به طور دقیق‌تر «والدین» یا «معلم» هستند، زیرا این دو معمولاً نماینده دو محیط اصلی حضور کودک یعنی خانه و مدرسه‌اند. طبیعتاً این افراد کسانی هستند که احتمالاً کودک بیش از همه با آن‌ها راحت است. با این حال گزینه سوم، «یک بزرگتر دیگر» هم اضافه شده تا کودک بتواند با بزرگسالانی که با آن‌ها راحت است حرف بزند و محدود نشود. برای کودکانی که قدرت درک کافی دارند باید تأکید کرد که اگر یک بزرگسال حرفشان را باور نکرد، باید به بزرگتر دیگری بگویند.
به ندرت پیش می‌آید که آزارگر همان پرستار کودک باشد. از آن‌جا که کودکان دارای نیازهای ویژه معمولاً چند پرستار یا مربی دارند احتمال آزار دیدن بیشتر می‌شود با این‌حال، به خاطر این‌که احتمالاً چند پرستار وجود دارد، احتمال زیادی هم دارد که پرستاران دیگر به سوءرفتار یک پرستار آزارگر پی ببرند. آموزش شفاف موارد سوءرفتار جسمی و جنسی توسط مربیان و پرستاران به کودک و گفتن این‌که چه رفتاری درست و چه رفتاری نادرست است، مانع از سوءاستفاده از کودک می‌شود. همچنین باید به پرستاران نیز آموزش داد که چطور علائم سوءرفتار را در کودکان دارای نیازهای خاص بشناسند.
یکی از دلایل این‌که این کتاب در دسته‌ی کتاب‌های آموزشی برای کودکان با نیازهای ویژه است طراحی شش داستان به گونه‌ای است که کودک مبتلا به تأخیر رشد و اختلالات شناختی هم به راحتی بتواند آن را بخواند و درک کند. این کتاب برای خردسالان نوشته شده است و دو هدف اصلی دارد. ابتدا، ابزاری است برای ارائه اطلاعات مرتبط با مهم‌ترین مشکلات کودکان که لمس‌کردن دیگران است (مثل بغل‌کردن نادرست، آسیب‌زدن به دیگران و ...) که بسیاری از کودکان با نیازهای خاص با آن‌ها دست‌به‌گریبان هستند. شش داستان مطرح شده در این کتاب تلاش دارد با رویکردی قدم‌به‌قدم و با ارائه دانشی رسمی از معیارهای اصولی اجتماعی در لمس دیگران این مشکلات رفتاری را در کودکان دبستانی حل کنند.
البته، مطلع شدن کودک از معیارهای اجتماعی تضمین نمی‌کند که به این معیارها پایبند بماند. والدین، معلمان یا مشاوران باید کودکان را به رفتارهای درست تشویق کنند و لمس نادرست را رد کنند.
هدف دوم این کتاب، که به اندازه‌ی آموزش لمس‌کردن به کودکان با نیازهای ویژه مهم است، آن است که کودکان با نیازهای ویژه را با معیارهای اجتماعی درباره لمس بدن خودشان از سوی دیگران هم آشنا کند. کودکانی با نیازهای ویژه یکی از آسیب‌پذیرترین گروه‌های جامعه هستند و دو تا سه برابر بیش از کودکان دیگر در معرض سوءرفتار هستند. انجمن پزشکان اطفال آمریکا هم اعلام کرده است که کودکان دارای نیازهای ویژه بیش از همه در معرض سوءاستفاده هستند زیرا دسترسی کمی به «اطلاعات مهم در زمینه ایمنی شخصی» دارند. مایر و برنر(۱۹۸۹) گفته‌اند که ممکن است کودکان دارای نیازهای ویژه فرصت یادگیری معیارهای تعامل اجتماعی را نداشته باشند. در نتیجه این کودکان در صورت مواجهه با آزار جسمی، نمی‌توانند آن را تشخیص بدهند. این کتاب برای کمک به والدین، پرستاران و مشاوران نوشته شده است تا بتوانند این خلأ را پر کنند.
در انتهای کتاب نشانه‌های احتمالی سوءرفتار با کودک نوشته شده که فهرستی از آن نیز با عنوان «علائم سوءرفتار» قابل دسترسی است. این علائم اعم از علائم جسمی، علائم رفتاری و علائم محیطی به اطرافیان کودک و پرستاران کمک می‌کند تا هر چه سریع‌تر به این نشانه‌ها دست‌یابند. «لمس‌کردن یا لمس‌نکردن، مسئله این است!» کتابی ضروری برای همه‌ی والدین و کودکان است تا زندگی و جهانی امن داشته باشند.
در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.