شنبه ۵ اسفند ۱۴۰۲
مجموعه کتاب‌های چی شبیه چیه؟ نوشته‌ی شونا آینز با ترجمه‌ی احمد تصویری، به تشبیه مفاهیم ذهنی به مفاهیم عینی پرداخته است. این کتاب‌ها به کودک کمک می‌کند تا با افزایش آگاهی ذهنی و شناخت احساسات خود، توانایی هم‌زیستی با دیگران و درک مفاهیم انتزاعی را به دست آورد. در این یادداشت به بررسی کتاب خانواده شبیه کیک است از این مجموعه می‌پردازیم.
احساس تعلق به جایی یا کسی همیشه خوشایند است و نوعی آرامش به همراه دارد. جایی که بدون تلاش و از بدو ورودمان به این دنیا به آن تعلق داریم، خانه است و خانواده اولین گروهی است که وارد آن می‌شویم. شونا آینز در این کتاب با تشبیه خانواده به کیک به تعریف احساس تعلق نسبت به خانواده پرداخته است.
«خانواده جایی است که احساس می‌کنیم به آن تعلق داریم.»[1] کتاب با این جمله آغاز می‌شود و بعد از آن مفهوم تعلق را با مثال‌های مختلف و به کمک تصاویر ارائه می‌کند. ویژگی‌های یک خانواده یکی‌یکی بیان می‌شوند و خواننده را برای درک هرچه بهتر این مفهوم همراه می‌کند.
مراقبت کردن از یکدیگر، به فکر هم بودن، عدم تأثیر بُعد مکانی در برقراری روابط و عشق و همراهی و یاری کلماتی هستند که کنار هم می‌نشینند تا معنی خانواده را خیلی ساده بیان کنند. حالا برای فهم بهتر و شیرین‌تر شدن این مفهوم مواد خوش‌رنگ و بوی پخت کیک به داستان اضافه می‌شوند.
اما شباهتشان در چیست؟ «خانواده شبیه کیک است. هر خانواده شکل و اندازه‌ی خاص خود را دارد. بعضی‌ها شیرین و بعضی‌ها کمی تند و تیز هستند. بعضی‌ها کلی مخلفات جورواجور دارند و بعضی‌های دیگر خلوت و خودمانی هستند.»[2] تعریف تفاوتی که در خانواده‌ها می‌تواند وجود داشته باشد هم نکته‌ی حائز اهمیتی است که در این کتاب به‌خوبی مورد توجه بوده است. اینکه بعضی خانواده‌ها می‌توانند سختگیر و مقرراتی باشند و بعضی‌ها گرم و صمیمی، اینکه قوانین خانواده‌ها با هم فرق می‌کنند و هیچ دو خانواده‌ای شبیه به هم نیستند. اما همه‌ی خانواده‌ها در قشنگ‌ترین لحظات کنارمان هستند و هوایمان را دارند. بعد از توضیحاتی که درباره‌ی تأثیر خانواده برای کودک داده می‌شود، به اهمیت نقش هر فرد و معنای کنار هم بودن اعضای خانواده می‌پردازد. «وقتی اعضای خانواده دست به دست هم می‌دهند، هیچ‌چیز نمی‌تواند ناراحتشان کند؛ نه جایی که زندگی می‌کنند و نه شکل و شمایلشان.»[3]
«پذیرش» ویژگی بارز اعضای یک خانواده. نویسنده یادآور می‌شود که کم‌وکاستی‌ها و ایرادات موجود در خانواده چیزی نیست که اعضا را از هم جدا کند و کودک همواره در کنار پدر، مادر و خواهر و برادرش دوست‌داشتنی است. نه او از این جمع طرد می‌شود و نه می‌تواند به خاطر مشکلات یا ناراحتی‌ها، شخصی را از خانواده طرد کند.
چه کسانی این خانواده را تشکیل می‌دهند؟ مادر، پدر، خواهر، برادر و «تو». یادآوری این موضوع که «تو» _کودکی که این کتاب را می‌خوانی و عضو این خانواده هستی_ اهمیت داری، بسیار ضروری و تعیین‌کننده است. «تو در کیک خانواده بخش خیلی مهمی هستی»[4] و البته در آینده می‌توانی خانواده‌ی خودت را با کسی که خودت انتخاب می‌کنی تشکیل دهی و برای پختن کیک خودت، دست به کار شوی! شکل‌گیری باور اثرگذار بودن، دیده شدن و اهمیت داشتن از سنین پایین، عزت نفس کودک را تقویت می‌کند. و این یادآوری که نویسنده در پایان کتاب می‌گوید «خانواده به ما معنی می‌دهد»،[5] معنا و ارزش حضور کودک را در این جهان به وجود می‌آورد.
این کتاب را انتشارات مهرسا برای گروه سنی 5 تا 9 سال منتشر کرده است. خالق این اثر شونا آینز، نویسنده و روانشناس اهل اسکاتلند، و تصویرگر آن ایریس آگوچ است.
منابع: آینز، شونا. 1396، ترجمه‌ی احمد تصویری، تهران: انتشارات مهرسا
[1]- آینز، 1396: 5
[2]- همان، 11
[3]- همان،20
[4]- همان، 21
[5]- همان، 32
پسندیدم