شنبه ۹ اردیبهشت ۱۴۰۲
انتخاب کتاب‌های داستان برای کودکان کار پرچالشی است چراکه این داستان‌ها دنیای کودکانه آنها را شکل می‌دهند و روح آنها را در برمی‌گیرند به همین جهت باید برای انتخاب کتاب حساس‌تر و سنجیده‌تر عمل کرد.
یکی از مناسب‌ترین و دوست داشتنی ترین کتاب‌ها در حوزه ادبیات کودکان کتاب درخت بخشنده است. این کتاب در سال 1964 توسط شلدون آلن سیلور استاین یا به اختصار شل سیلور استاین در آمریکا منتشر شد.
شل سیلور استاین با نگارش کتاب درخت بخشنده یک اثر بدیع ارائه کرد که هم در سبک و ساختار کتاب و هم در حوزه تصویرگری و نحوه روایت داستان خواننده را به خود جذب می‌کند. نویسنده که در دنیای کودکان به عمو شلبی معروف است توانایی شگفت آوری در جان بخشی به اشیاء و واقعی کردن این تجربه دارد. کودکان پس از خواندن کتاب‌های او دنیا را از زاویه جدیدی می‌بینند که فقط از شخصیتی مانند عموشلبی می‌توان یادگرفت. دنیایی که در این کتاب می‌بینیم دنیایی لطیف، پراز ایثار و پر از تصویرگری‌هایی است که ارتباط عمیق بین داستان و کودک را به راحتی میسر می‌کند. این کتاب حجم زیادی ندارد اما به قدری جذاب است که خاطرات کودکان زیادی را در چندین نسل شکل داده و به بیش از بیست زبان ترجمه شده‌است.
داستان کتاب درخت بخشنده در مورد دوستی یک درخت سیب مهربان و یک پسربچه است. درخت سیب یکی از بهترین دوستان پسرک است. آن دو باهم وقت زیادی می‌گذرانند. پسرک به کلاه ساختن با برگ‌های او علاقه دارد و کلاه زیبایی می‌سازد. هر وقت گرسنه می‌شود از سیب‌های درخت می‌خورد هر وقت که نیاز به استراحت داشته باشد درخت مهربان سایه‌هایش را به او می‌بخشد و پسرک از خنکای درخت استفاده می‌کند و به استراحت می‌پردازد. درخت از وجود پسرک بسیار مسرور است و پسرک نیز بسیار درخت را دوست دارد. با گذشت زمان پسرک بزرگ‌تر شده و سرگرم زندگی خودش می‌شود و کمتر با درخت زمان می‌گذراند. درخت تنها شده و از نبود پسرک غمگین است. بعد از مدتی پسرک پیدا می‌شود درخت که خوشحال شده است به او پیشنهاد بازی می‌دهد اما پسرک به گذر زمان و بزرگ شدنش اشاره می‌کند و می‌گوید به مقداری پول نیاز دارد و بالارفتن از درخت و بازی دردی از او دوا نمی‌کند. درخت از سیب‌هایش به او می‌دهد و پیشنهاد می‌دهد سیب را به شهر برده و بفروشد و برای خودش پولی در بیاورد. پسرک بار دیگر درخت مهربان و بخشنده را تنها گذاشته و پی کار خودش می‌رود. درخت بار دیگر تنها می‌شود تا اینکه پس از مدتی پسرک برگشته و دچار مشکلی شده‌است و…
نظرات مختلفی درمورد این داستان وجود دارد. برخی معتقدند که این داستان فداکاری درخت را به خواننده نشان می‌دهد و برخی دیگر رفتارهای پسرک را سوءاستفاده تلقی می‌کنند.
خلق چنین کتابی با تصویرگری‌های جذاب فقط از عهده کسی چون سیلور استاین برمی‌آید. نویسنده‌ی این کتاب تجربه چندساله‌ای در خدمت و فعالیت‌های نظامی ارتش آمریکا داشت و بیشتر اوقات خود را با فرستادن طراحی و نقاشی‌هایش برای مجلات گوناگون پر می‌کرد و از روحیه جنگ‌طلبانه و خشنی برخوردار نبود اگرچه بارها گفته است که از جنگ و فعالیت‌های نظامی درس‌هایی فراگرفته که بینش او را درمورد زندگی تغییر داده است. شل سیلور استاین استادی ماهر در طراحی و نقاشی بود و قصد فعالیت در دنیای کودکان را نداشت اما پس از آشنایی با دنیای ادبیات کودکان نظرش عوض شد و بهترین آثار خود را در همین حوزه نوشته است. درست است که مخاطبان خاص آثار او کودکان هستند اما بزرگسالان زیادی آثار او را می‌خوانند و اعتقاد دارند آثار عموشلبی آنان را از هرگونه حاشیه دور می‌دارند و حس خوبی از خواندن کتاب‌هایش می‌گیرند. احساس و بیان ساده و جذاب جزو جدانشدنی اشعار و داستان‌های او هستند. یکی دیگر از ابزارهایی که شل سیلور استاین از آنها در نگارش بهره گرفته طنز است. او طنز را چاشنی بیشتر اشعار و داستان‌هایش قرار داده و شکل جذاب‌تری به آنها بخشیده است.
برگردان این کتاب را هایده کروبی برعهده گرفته است. اگر چه ترجمه‌های مختلفی از این کتاب وجود دارد اما این ترجمه نسبت به ترجمه‌های موجود کامل تر است و کیفیت بالایی دارد.
کتاب درخت بخشنده به دلیل بار احساسی که دارد می‌تواند به کودک در شناخت احساسی چون غم و شادی کمک کند و کودک بیشتر با حواس خود آشنا می‌شود.
درخت بخشنده
در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.