یکشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۹
سه‌گانه دوقلوها داستان گیرای دو برادر خیالی است که درخواست نویسنده مجاری را بزرگوارانه می‌پذیرند و به زندگی در یکی از سیاه‌ترین مقاطع تاریخ تن می‌دهند. به جبران این شوربختی، قلم را از وی ستانده و در تعیین اختیاراتش به هدایت بسنده می‌کنند. آگوتا كریستوف به معلّم داستان‌نویسیِ رندی می‌ماند که پس از سال‌ها آموزشِ چگونه نوشتن، اکنون با انتخاب سه موضوع در انتظار خواندن مهم‌ترین اثر دست‌پرورده‌هایش است!
موضوع اول: «ای هفت سالگی! ای لحظۀ شگفت عزیمت!» [١]
دفتر بزرگ نام اولین کتاب از این سه‌گانه است. دوقلوهای خردسال از شهر بزرگ به شهر کوچک نزد مادربزرگشان فرستاده می‌شوند تا قدمی از جنگ فاصله بگیرند. در برخورد اول، مادربزرگ را موجودی تحمل‌ناپذیر می‌یابند اما پس از چند روز به هم‌زیستی مسالمت‌آمیزی با او می‌رسند. آنچه با خود آورده‌اند تنها لباس و یک لغت‌نامه است و به زودی متوجه می‌شوند باید کار کنند تا لیاقت غذا و مکانی را که دریافت می‌کنند داشته باشند. روزها به تجربه‌اندوزی و شب‌ها به ثبت این تجربه‌ها مشغول‌اند. مجموعۀ این یادداشت‌هاست که دفتر بزرگ را شکل می‌دهد. آنچه این دست‌نوشته‌ها را متمایز می‌کند توصیف آدم‌ها و محله‌هایی است که هیچ کدام اسمی ندارند اما قادرند از دلِ این بی‌نام و نشانی هویت را به ارمغان آورند. حتی نام دوقلوها بر ما پوشیده می‌ماند تا سبک نگارشِ مینیمالیستی‌شان در اوج باقی بماند. هیچ‌کدام بدون دیگری زندگی را تجربه نمی‌کند و آن هنگام که قصد توصیف رفتارشان را دارند، همچون یک پیکرۀ واحد به استفاده از ما قناعت می‌کنند؛ با هم سؤال می‌کنند، فکر می‌کنند، می‌ترسند، می‌دوند، می‌گزند و بی‌حس می‌شوند.
موضوع دوم: «در بستر تفکر پر درد رازتان» [٢]
در مدرک، پسرها و روایت‌ها با هم به بلوغ می‌رسند. دیگر از جمله‌های کوتاه و واژگان سادۀ کودکان دبستانی خبری نیست. اکنون سنی رسیده است معطوف به شکست و علاقه، رنج و پریشانی و مسئولیت. شهر که حالا به دست استبدادگرانی افتاده که خود را آزادگر می‌خوانند، لبریز از زندگی‌های دوگانه و مخفی است؛ پیرامون آن حصاری کشیده‌اند و زمام حیات مردم را به دست گرفته‌اند. با این حال دغدغۀ نوشتن حفظ می‌شود. دفترچه‌ها علاوه بر خاطرات کودکی، حافظ اولین نگا‌ه‌ها و جدایی‌هاي معنادار می‌شوند و همچون رازِمگویی از حیطۀ آگاهی ساکنان خانه درامان می‌مانند. داستان باضرباهنگ کندي پیش می‌رود و درست زمانی که کورسوي آرامش پدیدار می‌شود، طنین عربده‌اي خبر از خیال واهی آرامش در این کاشانه می‌دهد.
موضوع آخر: «حقیقت را اگر زبان سخن بود!»
دوقلوها هرچند پیر و خسته، یک پایان شایسته به خودشان و نویسنده بدهکار مانده‌اند. دروغ سوم آخرین دفتر این مجموعه، روایت هولناک دو مرد است که لحظه‌ای توقف می‌کنند تا دریابند با گذشت چندین دهه از عمر، حال در کجای جهان ایستاده‌اند. هدف از نگارش کتاب سوم بیش از آنکه آفرینش لذت ادبی باشد، از جنس لزوم است و پیش از آنکه در تکمیل پازل دوقلوها برآید، بر سیاهیِ جهان‌بینی نویسنده صحه می‌گذارد. گویی زیستن درروزگار تباه جنگ، پایانی جز استیصالِ عربده در پی ندارد؛ چه گو‌ش‌افکن و چه خاموش.
کریستف تا آخرین روز عاشق مجارستان ماند. در نبرد مکرّر خاک و بقا از سرزمین گریخت و به‌سان دیگر نویسندگان کوچنده، خواست تا مورّخِ تاریخ خویش باشد؛ در زمانه‌ای که یأس، لطیف‌ترین شناسۀ جهان بود.
[١] بخشی از شعر "بعد از تو" سروده فروغ فرخزاد
[٢] بخشی از شعر "از زخم قلب آوائی" سروده احمد شاملو
، سه‌گانه دوقلوها، چاپ یازدهم ،مترجم اصغر نوری ، نشر مروارید
در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.