نقد سریال دختران درخشان (بر اساس کتاب دختران درخشان نوشته‌ی لورن بیوکز)

هشدار: اسپویلرهایی از سریال دختران درخشان[1] در مطلب زیر آورده شده است.

سیلکا لوئیزا[2] پس از خواندن کتاب تریلر روان‌شناختی دختران درخشان نوشته‌ی لورن بیوکز[3] در سال 2013 متوجه شد که باید آن را به یک سریال تلویزیونی تبدیل کند. لوئیزا به مجله‌ی تایم گفت: «[این کتاب] برداشتی کاملاً منحصربه‌فرد از ژانر قاتل سریالی است. برای اولین بار، من تعادل بین قاتل زنجیره‌ای و زن بازمانده‌ را می‌دیدم. واقعاً احساس خاصی داشت.» پنج سال طول کشید، اما اقتباس کوچک لوئیزا از دختران درخشان در نهایت در 29 آوریل 2022 در +AppleTV نمایش داده شد.

این سریال ِکوتاهِ هشت‌قسمتی یک تریلر متافیزیکی درباره‌ی یک روزنامه‌نگار مشتاق به نام کربی[4] (با بازی الیزابت ماس[5]) است که پس از زنده ماندن از یک حمله‌ی تقریباً مرگ‌بار در سال‌ها قبل، اکنون خود را در یک واقعیت دائماً در حال تغییر می‌یابد. پس از اینکه یک زن جوان با زخم‌هایی شبیه به او به قتل می‌رسد، کربی برای یافتن قاتلی که به او نیز حمله کرده بود، سفری را آغاز می‌کند. لوئیزا تغییراتی در داستان بیوکز ایجاد کرد که ممکن بود طرفداران آثار پرفروش را شگفت‌زده کند؛ از جمله تبدیل کربی به قهرمان سریال درحالی‌که رمان بر چندین قربانی زن از جمله کربی تمرکز داشت که به دست همان مرد آسیب دیده بودند. بااین‌حال او مهم‌ترین عناصر داستان را دست‌نخورده باقی گذاشت. خالق، نویسنده و تهیه‌کننده‌ی دختران درخشان گفت: «شما هرگز نمی‌توانید قصد کتاب را تغییر دهید. فکر می‌کنم لورن [بیوکز] جهان‌بینی بسیار خاصی در مورد غم و اندوه و آسیب‌هایی که ارائه می‌دهد، دارد که پیشبرد آن واقعاً مهم بود.» بیوکز که تهیه‌کننده‌ی اجرایی پروژه است، به لوئیزا اجازه‌ی ایجاد تغییراتی در داستانش را داده بود.

دختران درخشان نگاهی نگران‌کننده به این موضوع است که چگونه تأثیرات یک تجربه‌ی آسیب‌زا می‌تواند در طول زندگی یک فرد موج بزند؛ اما لوئیزا امیدوار است که مخاطبان در سفر بازیابی شتابان کربی، پس از رویارویی با مشکلات امید را پیدا کنند. او گفت: «من همیشه کربی را به‌عنوان فردی ترسو می‌بینم. شما می‌توانید کوچک باشید و این نیروها می‌توانند بسیار بزرگتر از شما به نظر برسند، اما او همچنان با چیزی که او را می‌ترساند روبه‌رو می‌شود. او فقط رو به جلو ادامه می‌دهد.»

در زیر، لوئیزا در مورد چیزهایی که از رمان حفظ کرده، آن‌چه تغییر داده و انگیزه‌هایش برای سردرگم کردن بینندگان هنگام تماشای دختران درخشان صحبت می‌کند.

ساخت سریال کربی‌محورتر

رمان دختران درخشان بیوکز بر شخصیت هارپر[6] تمرکز می‌کند که در بستر ژانری معمایی (با تمرکز بر دوران افسردگی) در زمان سفر می‌کند و «دختران درخشان» را به قتل می‌رساند؛ زنانی که با ظرفیت‌های درخشان می‌سوزند تا زنده بمانند. هر فصل از دید شخصیت‌های متفاوتی روایت می‌شود؛ از جمله هارپر _ یک قاتل زنجیره‌ای وحشی که در طول چندین دهه در شیکاگو زنان را تحت تعقیب قرار داده است_، یکی از قربانیان زن او و تنها بازمانده‌ی او، کربی. لوئیزا حتی پنج سال پیش، قبل از اینکه طرح مقدماتی دختران درخشان را بنویسد، می‌دانست که می‌خواهد داستان را از طریق کربی پیش ببرد. لوئیزا گفت: «او شخصیتی بود که من بیشتر با او ارتباط برقرار کردم.»

لوئیزا احساس می‌کرد با اجازه دادن به بیننده برای تمرکز روی زاویه‌ی دید یک شخصیت، این رمز و راز داستان را قوی‌تر می‌کند. او گفت: «با یک شخصیت، تمام قطعات پازل را می‌بینید. شما به‌نوعی با کربی از این پیچ‌و‌خم می‌گذرید و همراه او راز را کشف می‌کنید.» این سریال کمی شبیه به فیلم یادگاری[7] کریستوفر نولان[8] محصول سال 2000 است که در آن مردی (با بازی گای پیرس[9]) پس از آنکه حافظه‌ی کوتاه‌مدتش را از دست می‌دهد، سعی می‌کند قاتل همسرش را ردیابی کند. سردرگمی کربی در مورد اینکه قتل چه زمانی اتفاق افتاده و همسرش کجاست، بخشی از حل بزرگ‌ترین معمای سریال است. بینندگان ممکن است به اندازه‌ی کربی احساس سردرگمی کنند که البته تعمدی بوده است. لوئیزا گفت: «شما باید در این نوع سردرگمی هنگام بهبودی با کربی همراه باشید. شما باید درک کنید که چقدر سخت است که به جلو حرکت کنید وقتی که دائماً به عقب می‌روید.»

افشای قاتل از قبل

صحنه‌ی آغازین سریال که مستقیماً از کتاب گرفته شده است، هارپر (با بازی جیمی بل[10]) را حضوری کاریزماتیک، اما فریبنده معرفی می‌کند که بدون شک شرورِ این داستان است؛ چرخشی جالب در معمای قتل مرسوم که در آن هدف معمولاً یافتن قاتل است، اما لوئیزا می‌گوید: «سریال دختران درخشان در راستای کشف هویت کسی نیست که جنایت را مرتکب شده است، بلکه بر چگونگی وقوعِ واقعه تمرکز دارد.» رمز و راز واقعیِ روایت در جزئیات علمی_تخیلی غوطه‌ور است؛ چرا واقعیت کربی مدام در حال تغییر است و چه ارتباطی به این مرد دارد؟

چیزی که لوئیزا در مورد کتاب بیکز بیشتر دوست داشت، این بود که او هارپر را نمی‌پرستد[11]، بلکه بر زنانی تمرکز می‌کند که زندگی‌شان ویران شده است. او به‌شوخی گفت: «نوشتن یک [شخصیت] روانی هرگز آسان نیست، زیرا امیدوار هستیم که آن‌ها برای شما بسیار غریب باشند.» او نیاز داشت که هارپر آن‌قدر جالب باشد که مخاطبان مجذوب او شوند. «اما ما سعی نمی‌کنیم یک نمایش قاتل سریالی جذاب به راه بیندازیم که او را به جذاب‌ترین شخصیت تبدیل کند.» او به بِل با ایجاد تفاوت‌های ظریف در شخصیت‌های بی‌حاشیه اعتبار می‌بخشد. لوئیزا گفت: «او یک نوع جذابیت آسان به ارمغان آورد که می‌تواند به بینندگان کمک کند تا بفهمند چرا کسی می‌تواند جذب او شود.» او افزود: «اما او همچنین بسیار آسیب‌پذیر است و احساسِ کمبودِ اعتمادبه‌نفس را به‌خوبی بازی می‌کند که واقعاً به معرفی هارپر کمک کرد. انسانیتش او را تقریباً مضطرب‌تر کرد.»

حس کردن زمان

درک اینکه چگونه زمان بر روی دختران درخشان کار می‌کند همیشه آسان نیست؛ به‌خصوص که مکانیزم آن کمی با کتاب متفاوت است. اما لوئیزا راه مناسبی برای تفکر در مورد آن پیدا کرد. او گفت: «تنها راهی که می‌توانم زمان را بفهمم، یک رشته است. اگر هارپر نزدیک به نوک ریسمان باشد، خشونت او به سمت جلو حرکت می‌کند و کربی را در هر کجا که باشد تحت تاثیر قرار می‌دهد.» این سریال نشان می‌دهد که چگونه قربانیان برای همیشه به عامل و متعدی خود متصل می‌مانند. او گفت: «حتی اگر ندانید کجا هستند، حتی اگر ندانید چه زمانی است، با این رشته‌ی نامرئی به آنها متصل هستید. نمایش درباره‌ی قطع آن رشته است.»

برای کمک به پیگیری همه‌ی پرش‌ها در زمان، لوئیزا و تیم نویسندگی‌اش تابلویی را تهیه کردند که مسیر هر شخصیت را ترسیم می‌کند. «رویکرد ما این بود که همیشه آن را ذهنی نگه داریم و از دیدگاه یک شخصیت به آن فکر کنیم: این شخص چه می‌داند؟ یک دقیقه قبل‌ از آن چه شده بود؟ یک دقیقه بعد از آن چه می‌شود؟» او گفت: «وقتی این کار را انجام دادیم، نوشتن داستان بسیار آسان‌تر شد.» او افزود که فیلم‌برداری ناموفق فیلمنامه بزرگترین چالش تولید بود. «نمایش بر روی جزئیات بسیار متمرکز است و بنابراین هر فرد باید آماده‌ی هر اتفاقی باشد، زیرا دنیای کربی از لحظه‌ای به لحظه‌ی دیگر تغییر می‌کند.»

خوشبختانه به نظر می‌رسید که ستاره‌ی سریال برای همگام شدن با تمام لحظات مشکلی نداشته‌اند. لوئیزا گفت: «من فکر می‌کنم برای الیزابت ماس ​​لذت‌بخش بود که آن [عدم قعطیت زمانی] را به‌عنوان یک چالش اجرا کند. تقریباً مانند ابتلا به آلزایمر است؛ شما چیزی را تجربه می‌کنید که بسیار فراگیر و منزوی است. او باید می‌توانست کوچکترین تغییرات را نشان دهد و اینکه کربی چگونه آن‌ها را هدایت می‌کند. تماشای او در این مورد واقعاً لذت‌بخش بود.»

منبع: تایم

مترجم: نگار فیروزخرمی

[1]- Shining Girls

[2]- Silka Luisa

[3]- Lauren Beukes

[4]- Kirby

[5]- Elisabeth Moss

[6]- Harper

[7]- Memento

[8]- Christopher Nolan

[9]- Guy Pearce

[10]- Jamie Bell

[11]- به این معنا که برای جذابیت قصه، شخصیت قاتل را محوری نمی‌کند و تمرکز داستان را روی او قرار نمی‌دهد.