یکشنبه ۲۰ مهر ۱۳۹۹
نحوه زنده ماندن در صحرای سودان:
- بطری آب! تا می‌تونی بطری آب جمع کن و با خودت ببر که از تشنگی تلف نشی.
- لاستیک‌های پهن! اونجا پر سنگ‌ریزه و خار و چیز میزه. لاستیک کوهستان بنداز دور چرخ‌های دوچرخه‌ت تا زیر آفتاب استوایی مجبور به پنچرگیری نشی.
- ساندویچ موز! طرز تهیه‌شو بعدا بهت می‌گم ولی تا می‌تونی ازشون درست کن و بنداز توی کوله‌ت.
تام پشت نیمکتش در مدرسه نشسته بود و مثل همیشه به بیرون از پنجره خیره شده بود و در رویای یک ماجراجویی تازه سیر می‌کرد. دلش می‌خواست یک جهانگرد باشد. توی کتاب‌ها و فیلم‌ها چیزهای زیادی درباره سرزمین‌های عجیب و غریب شنیده بود و مدام درباره‌شان رویاپردازی می‌کرد. دیوار چین، دشت‌های مغولستان، رودخانه‌های آلاسکا، ماهی گرفتن خرس‌های خاکستری! «نودل‌های چینی چه مزه‌ای دارن؟ این همه کشور تو دنیا وجود داره، می‌شه که یه روز همه‌شونو ببینم!؟ این همه جای جدید که یه گوشه نشستن و منتظرن من برم و کشف‌شون کنم!» دل تام از تصور جهانگرد شدن به خود لرزید. البته پس از آن، کلاس هم از صدای فریاد معلم ریاضی به خود لرزید!
دوستان تام خیالپردازی‌های او را مسخره می‌کنند و پسرک تصمیم می‌گیرد به همه نشان دهد که درباره‌ی او اشتباه می‌کنند. یک روز پس از برگشتن از مدرسه به پدرش خبر می‌دهد که تصمیم گرفته دور تا دور دنیا را با دوچرخه‌اش بگردد. پدر همانطور که مشغول شستن و پوست‌گرفتن هویج‌هاست، مسئولیت آماده کردن ساندویچ‌های تخم‌مرغِ بین راه را به عهده می‌گیرد. فردا روز بزرگی است!
«اولین ماجراجویی نویسنده‌ی این کتاب زمانی بود که فقط نُه سال داشت، سفری ۳۲ کیلومتری به ارتفاعات سه قله‌ی مشهور یورک‌شایر در انگلستان. سال ۲۰۰۱ میلادی آلستر هامفریز در سن ۲۵ سالگی سفر به دور دنیا را با دوچرخه آغاز کرد. سفر طولانی او چهار سال طول کشید و در این مدت ۷۴ هزار کیلومتر را رکاب زد. سال ۲۰۱۲ میلادی او به عنوان ماجراجوی برتر مجله‌ی نشنال جئوگرافیک انتخاب شد. او خالق ایده‌ی «ماجراجویی‌های کوچک» است؛ سفرهای ماجراجویانه‌ی کوچک و ساده‌ای که از عهده‌ی هر کسی برمی‌آید. آلستر درباره ماجراجویی‌هایش کتاب‌های زیادی نوشته که به زبان‌های مختلف ترجمه شده‌اند.» [۱]
آلستر «پسری که دور دنیا را رکاب زد» را براساس تجربه‌های واقعی خودش برای نوجوانان نوشته است. این مجموعه‌ی سه جلدی از زبان پسر کوچکی به نام تام نوشته شده که تصمیم می‌گیرد با دوچرخه به کشف دنیای باورنکردنی اطرافش بشتابد. او سفرش را با خروج از انگلستان و سپس اروپا و سر زدن به آسیا و آفریقا و در نهایت پیمودن طول قاره آفریقا شروع می‌کند. در اینجا جلد یکم کتاب تمام مي‌شود و برای دنبال کردن ماجراجویی‌های تام در آمریکا باید سراغ جلد دوم را بگیرید. اگر بخواهید از حال و روز تام در آسیا و در نهایت بازگشتش به اروپا با خبر شوید؛ جلد سوم و انتهاییِ این مجموعه انتظار شما را برآورده خواهد کرد.
ماجراهای تام در این مجموعه به صورت فصل‌هایی کوتاه و به همراه تصویرسازی و مناسب برای حوصله‌ی گاه کوتاه مخاطبان نوجوانش نوشته شده است. در میان این ماجراها، اطلاعات و حقیقت‌های جغرافیایی و فرهنگی بامزه و گاه باورنکردنی‌ای به چشم می‌خورد که انتظار هر کتاب‌خوانی را در رده سنی ۱۰ تا ۹۹ سال برآورده می‌کند. (دنیا -احتمالا- برای افرادی که در سده‌ی دوم زندگی خود به سر می‌برند چیز جدیدی برای ارائه ندارد.)
به عنوان مثال، آیا می‌دانستید که عرض کانال سوئز فقط به اندازه‌ی عبور یک کشتی است؟ می‌دانستید در بلغارستان تکان دادن سر به چپ و راست به معنای «بله» است و حرکت بالا و پایینِ سر به معنای «خیر»؟ حال بهتر متوجه منظور من می‌شوید وقتی از ضرورت مطالعه این کتاب حرف می‌زنم.
اگر بزرگسال هستید و کتاب «پسری که دور دنیا را رکاب زد» را مطالعه می‌کنید، ممکن است چند نکته برایتان عجیب به نظر برسد. اول از همه، کدام بچه‌مدرسه‌ای را می‌شناسید که پدر و مادرش به او اجازه‌ی سفر کردن به دور دنیا را آن هم با دوچرخه می‌دهند؟ نباید فراموش کرد که کتاب در مرحله‌ی اول برای نوجوانان نوشته شده است. در نتیجه نویسنده به نفع ایجاد ارتباط حداکثر با مخاطب نوجوانِ خود، تصمیم گرفته راوی را کمی کوچک‌تر از سنِ واقعی خودش در نظر بگیرد. نوجوانی را تصور کنید که با خواندن سفرنامه‌ی پسری عادی مثل خودش، از هیجان مورمور می‌شود. از طرف دیگر شنیدن چنین ماجراهایی از دهان فردی نوجوان، ممکن است کمی از موانع ذهنی مخاطب برای ماجراجویی‌های دنیای واقعی را بکاهد. همانطور که در ابتدای کتاب نوشته شده: «همه می‌توانند دور دنیا را رکاب بزنند اما در واقع آدم‌های زیادی این کار را نمی‌کنند. تام انتخاب کرد. این تنها تفاوت او با همه‌ی آن پسرها و دخترهای مدرسه بود.» [۲] مگر ادبیات قرار نیست ما را کمی شجاع‌تر کند؟
مسئله‌ی دیگر خلاصه بودن فصل‌ها است. حین خواندن کتاب، سوال‌های زیادی برایم ایجاد می‌شد. تام -درواقع نویسنده‌ی واقعی- چطور آن همه خوراک را با خود حمل می‌کرد؟ چقدر پول خرج می‌کرد؟ چطور از پول‌هایش در سفر محافظت می‌کرد؟ سوال‌هایی که به نفع خلاصه‌تر شدن سفرنامه، جوابی به آن‌ها داده نمی‌شود.
برای لذت بردن از این کتاب، باید این سوال‌ها و فکرها را به کنار بگذارید و به همراه تام به پترا و دهکده‌های آفریقا سفر کنید و اگر هم خسته شدید، کمی زیر سایه درختان پر شاخه‌ی بائوباب چرت بزنید. سفر خوش!
پسری که دور دنیا را رکاب زد (کتاب اول سفر به اروپا و آفریقا)
* با سر زدن به وب‌سایت شخصی نویسنده کتاب می‌توانید اطلاعات و تصاویر تکمیلی بسیار جالبی به دست بیاورید.
[۱]- پسری که دور دنیا را رکاب زد کتاب اول: اروپا و آفریقا، آلستر، ۱۳۹۷: پشت جلد، نشر اطراف.
[۲]- همان، ص ۵.
در حال حاضر دیدگاهی برای این مقاله ثبت نشده است.