مروری بر کتاب همه دروغ می‌گویند نوشته‌ی ست استیونز-دیویدویتس

کتاب همه دروغ می‌گویند بر محوریت خودشناسی به کمک کلان‌داده‌ها است. کلان‌داده واژه‌ای است که شاید تا کنون درباره‌ی آن شنیده باشید؛ اما آیا می‌دانید به چه معناست؟ کلان‌داده‌ها حاصل همان جست‌وجوهایی هستند که روزانه توسط من و شما در تاریخچه‌ی مرورگرها ثبت می‌شود. این کتاب با تکیه بر همین جست‌وجوها به‌‌درستی پرده از واقعیت‌های این دنیا برمی‌دارد.‌ واقعیت‌هایی که شاید چشم بر روی آن‌ها ببندیم؛ اما توانایی انکارش را نداریم.‌ نویسنده این داده‌های ثبت‌شده را به‌طور واضح و با لحنی طنزآمیز تحلیل می‌کند و نشان می‌دهد که چگونه کلان‌داده‌ها دانش اجتماعی افراد را شکل می‌دهند.‌‌ بیماری کرونا بیش از پیش به ما یادآوری کرد که چه‌مقدار وقت و انرژی افراد در راه استفاده از اینترنت صرف می‌شود. در پایان یک روز عادی در قرن ۲۱ میزان جست‌وجوی افراد در اینترنت به ۸ تریلیون گیگابایت داده می‌رسد؛ این عدد باورنکردنی می‌تواند به ما بگوید که در‌حقیقت چه کسی هستیم! مرورگرها ترس‌ها، علایق، رفتار و تصمیم‌های هوشیارانه و غیر‌هوشیارانه‌ی ما را فاش می‌کنند.

«ارزش جست‌وجوهای گوگل در حجم بالای آن‌ها نیست، بلکه صداقتی که مردم در جست‌وجوهایشان نشان می‌دهند آن‌ها را ارزشمند کرده است. مردم به دوستانشان، همسرشان، دکترشان، به نظرسنجی‌ها و به خودشان دروغ می‌گویند؛ اما ممکن است اطلاعاتی را که از آن خجالت می‌کشند در اختیار گوگل بگذارند.»[1]

ما اکنون می‌توانیم دانش روان انسان‌ها را کشف کنیم؛ چیزی‌که ۲۰ سال پیش غیر‌ممکن به‌نظر می‌‌رسید. کتاب همه دروغ می‌گویند حاوی دیدگاه‌های شگفت‌انگیز، عجیب و گاهی حتی خیلی خنده‌دار در زمینه‌های مختلف از اقتصاد گرفته تا مسائل اخلاقی است. چه تعداد از رای‌دهندگان سفید پوست به باراک اوباما رای ندادند؟ آیا مکان مدرسه‌‌ای که در آن درس می‌خوانید بر میزان موفقیت شما تأثیر دارد؟ آیا والدین به‌طور مخفیانه فرزند پسر خود را به فرزند دختر ترجیح می‌دهند؟ آیا فیلم‌هایی که حاوی محتوای خشونت‌آمیز هستند در افزایش نرخ جرایم نقش دارند؟

«جست‌وجوهای کوگل مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مجموعه داده‌ای است که تا به‌حال درباره‌ی روان انسان‌ها جمع‌آوری شده است.»[2]

کتاب همه دروغ می‌گویند ما را به چالش می‌کشد تا به‌صورت متفاوت درباره‌ی دنیای اطراف خود اندیشه کنیم. این کتاب به افرادی که علاقه‌مند به یک نوع معرفی آمیخته با شوخی از دانش اجتماعی و دانش داده هستند پیشنهاد می‌شود.

درباره‌ی نویسنده

ست استیونز دیویدویتس زاده‌ی ۱۵ سپتامبر سال ۱۹۸۲ میلادی از خانواده‌ای یهودی در ایالت نیوجرسی است. او یک نویسنده، اقتصاددان و دانشمند آمریکایی است که سابقه‌ی همکاری با روزنامه‌ی نیویورک تایمز و گوگل را در کارنامه‌ی خود دارد. استیونز همواره به این موضوع توجه داشته است که مردم در هر شرایطی تمایل به پنهان کردن عقاید ناپسندیده و نامتعارف خود دارند؛ پس به‌دنبال آن تحقیقی در زمینه‌ی موضوعات مورد توجه افراد هنگام جست‌وجو در مرورگرها انجام داده است. او از اطلاعات تاریخچه‌ی گوگل برای تخمین میزان نژاد‌پرستی، افسردگی، دانش شوخ‌طبعی و… استفاده می‌کند؛ چرا‌که معتقد است مردم تنها هنگام جست‌وجوی پاسخ سوالات خود از طریق مرورگرها صادق هستند. کار او متمرکز بر استفاده از کلان‌داده‌ها برای فاش کردن رفتارها و تمایلات پنهان افراد است. ست استیونز در راستای تحقیقات خود کتابی به نام همه دروغ می‌گویند به چاپ رسانده که موفق به کسب جوایز متعددی شده است.

خلاصه‌ی کتاب همه دروغ می‌گویند

آیا کتاب همه دروغ می‌گویند در فهرست کتاب‌هایی که قصد خواندن آن را دارید هست؟

بیایید با حقیقت مواجه شویم، مهم نیست چه‌قدر ادعا می‌‌کنیم که با خودمان و اطرافیان‌مان صادق هستیم؛ همه‌ی ما تا اندازه‌ای دروغ می‌گوییم. چه دروغ درباره‌ی ویژگی‌های مثبت اخلاقی‌مان و چه نگفتن همه‌ی کار‌های عجیبی که وقتی کسی ما را نمی‌بیند انجام می‌دهیم. همه‌ی مردم در زندگی روزمره‌ی خود مقداری حیله به‌کار می‌برند؛ اما می‌توانیم تنها با تفکر عمیق در داده‌هایی که روزانه به‌طور متوسط از مرورگر گوگل جمع می‌شوند، از ظواهر عبور کنیم و با حقایق روبه‌رو شویم. مردم به یک‌دیگر دروغ می‌گویند؛ اما آن‌ها به طرز شگفت‌انگیزی تمایل دارند که هنگام جست‌وجو در اینترنت صادق باشند. اکنون با وجود چنین توده‌های اطلاعاتی از جنبه‌های غیرقابل‌شمارش وجود انسان -یک سیل اطلاعات جمع‌آوری‌شده به‌نام کلان‌داده- تحلیل الگوهای رفتاری و شناسایی ترجیحاتی که در گذشته از وجودشان اطلاعی نداشتیم محقق شده است. دیویدویتس درباره‌ی مقایسه‌ی عکس‌العمل‌‌ افراد به شرایط خاص و موقعیت‌های استرس‌زا در خلوت خود نسبت به زمانی که در یک محیط کاملا رسمی هستند بحث می‌کند. در این کتاب شما درباره‌ی این‌که کلان‌داده‌ها چه چیزی برای ارائه دارند می‌آموزید.

نکات کلیدی کتاب همه دروغ می‌گویند

دانش اطلاعات بصری‌تر از آن چیزی است که فکر می‌کنید.[3]

کلان‌داده‌ها حجم زیادی از اطلاعات را در برمی‌گیرند که برای الگوهای آن نیاز به قدرت کامپیوتری است. این داده‌ها‌ یک جنبه‌ی بصری دارند که دیدگاه بصری‌ترین افراد را نیز اصلاح می‌کند؛ بنابراین هرگز نمی‌توان از درستی تحلیل خود درباره‌ی مسائل مختلف قاطعانه نظر داد.

گوگل نمونه‌ی خوبی از چگونگی فراهم آوردن اطلاعات جدید توسط کلان داده‌ها است.

دانش اطلاعات یک ابزار مفید است؛ اما‌ اهمیت آن تنها به‌دلیل توانایی جمع‌آوری اطلاعات نیست؛ بلکه قابلیت تبدیل آن‌ها به الگو و پیش‌بینی بیش‌تر مورد توجه است. در این میان گوگل به‌دلیل جمع‌آوری داده‌ها و تبدیل آن‌ها به اطلاعات کامل به‌طور هم‌زمان به منبع اصلی تحقیقات تبدیل شده است.

کلان داده دروغ نمی‌گوید.

طبیعی است که ما همواره علاقه‌مندیم در دید خود و دیگران خوب به‌نظر برسیم. پس افراد پاسخ‌های خود را طوری تنظیم می‌کنند که دیدگاه مثبت‌تری در ذهن‌ها از خود بسازند. رفتار‌هایی که ما در جهت کسب مقبولیت از خود بروز می‌دهیم تمایل به مطلوبیت اجتماعی نامیده می‌شود. ما همواره تمایل داریم که تاثیر خوبی به‌جای بگذاریم خواه ناشناس باشیم یا خیر؛ بنابراین دلیل دیگر اقتدار کلان‌داده‌ها این است که دروغ نیستند؛ زیرا این اطلاعات در فضای بی‌پرده‌ی رفتار اینترنتی گردآوری شده‌اند. مردم هنگام استفاده از مرورگرهای جست‌وجو و در شرایطی‌‌ که هیچ مخاطب زنده‌ای وجود ندارد کم‌تر علاقه‌مند‌ به دروغ‌گویی و دریافت نتایج غلط هستند؛ پس کلان‌داده‌ها می‌توانند حقایق شوکه‌کننده‌ای از زندگی افراد آشکار سازند که‌ آن‌ها در شرایط عادی با دیگران به اشتراک نمی‌گذارند.

کلان داده‌ها درک داده‌های خرد را ساده‌تر می‌کنند.

بدون در نظر گرفتن مرورگر‌های دیگر، روزانه میزان سرسام‌آوری داده تنها در گوگل در گردش‌اند. مقدار زیاد این داده‌ها نشان می‌دهد که ما امروزه می‌توانیم کاری‌هایی را انجام دهیم که در گذشته قادر به انجام آن‌ها نبودیم. این‌که ما می‌تواینم روی یک داده‌ی خرد تمرکز کنیم و اطلاعات مطمئنی از آن استخراج کنیم از دیگر توانایی‌های کلان‌داده است. همین توانایی دقیق شدن در مسائل نشان دهنده‌ی چگونگی رسیدن به فهم جزئی از دنیای اطراف است.

کلان‌داده‌ها آزمایش دو گزینه به‌طور هم‌زمان را آسا‌ن‌تر و ارزان‌تر می‌کنند.[4]

ما روزانه با هم‌بستگی مسائل مختلف رو‌به‌رو هستیم؛ اما هم‌بستگی الزاما به رابطه‌ی علت‌ومعلولی اشاره ندارد. در واقع شما باید علیت را از طریق آزمایش‌های تصادفی و کنترل شده -همان آزمایش‌های الف/ب- بسنجید. امروزه کلان‌داده‌ها انجام این آزمایش‌ها را بسیار ساده کرده‌اند و این باز هم یکی دیگر از دلایل اهمیت کلان‌داده‌ها است. آزمایش‌های الف/ب پیش از مطرح شدن کلان‌داده‌ها بسیار مورد توجه بودند؛ اما اکنون کارشناسان اطلاعات می‌توانند برنامه‌ای بنویسند که داده‌های مربوط به آزمایش‌ها را تحلیل کند.

تا اینجا تعدادی از مزایای کلان‌داده‌ها را مطرح کردیم، اکنون نوبت آن رسیده است که کمی از معایب سخن به میان آوریم.

کلان داده‌ها در‌باره‌ی متغیرها و نگرانی‌های غیرقابل‌اندازه‌گیری خیلی خوب عمل نمی‌کنند.

کلان‌داده‌ها با وجود این‌که مزایای بسیاری دارند؛ بی‌عیب نیستند. بزرگ‌ترین محدودیت آن‌ها هنگام بررسی مجموعه‌ای از داده‌ها با متغیرهای زیاد آشکار می‌شود. در این مواقع پیدا کردن یک پاسخ قابل‌اطمینان امر مشکلی است؛ زیرا ازدیاد متغیرها باعث ایجاد ابهام در یافته‌ها می‌شود. مشکل دیگری که درباره‌ی کلان‌داده‌ها وجود دارد این است که آن‌ها فاقد داده‌های کوچک هستند. کلان‌داده‌ها می‌توانند اندازه‌گیری کنند؛ اما گاهی چیزی که ما به‌دنبال آن هستیم پاسخ‌های اندازه‌گیری‌شده نیست. این موارد نشان‌دهنده‌ی این است که کلان‌داده‌ها بی‌نقص نیستند و مشکلات از چیزی که به ظاهر به‌نظر می‌رسد عمقی‌تر هستند.

دولت‌ها نباید از کلان‌داده‌ها برای متهم کردن اشخاص استفاده کنند.

دسترسی دولت به کلان‌داده‌ها باید تنها در محدوده‌ای باشد که از برنامه‌های خودکشی جلوگیری شود. آن‌ها باید در رادیو و تبلیغات تلویزیونی اطلاعاتی درباره‌ی مکانی که افراد در شرایط اضطراری باید به آن مراجعه کنند منتشر کنند.

به همین روال کلان‌داده‌ها علاوه بر نکات جالبی که از زندگی انسان‌ها آشکار می‌کنند؛ می‌توانند به‌صورت‌ کارآمد در زندگی واقعی افراد به‌کار گرفته شوند.

یک نصیحت

شما تنها نیستید! گرچه شما شاید هرگز کسی را پیدا نکنید که به دروغ‌های خود اقرار کند؛ اما این ممکن است به دلیل نگرانی‌ برخی افراد از طرد شدن در اجتماع باشد؛ پس اگر شما در مورد خواسته‌های حقیقی خود صحبت می‌کنید و بازتاب خوشایندی دریافت نمی‌کند، بهتر است به‌خاطر داشته باشید که طبق کلان‌داده‌ها قطعا یک نفر با طرز فکر شما در این دنیا وجود دارد.

ترجمه‌ی کتاب همه دروغ می‌گویند

لازمه‌ی یک ترجمه‌ی خوب تنها این نیست که متن به‌‌صورت کلمه‌به‌کلمه و دقیق ترجمه شود؛ بلکه باید ابهامات کلامی بین زبان اصلی و زبانی که کتاب به آن ترجمه شده است از بین برود. چاپ دوم کتاب همه دروغ می‌گویند با ترجمه‌ی سلیس و دل‌چسب ریحانه عبدی و به همت نشر گمان منتشر شده است.

[1]- (دیویدویتس، ۱۴۰۰: ۱۲۸)

[2]- (دیویدویتس، ۱۴۰۰: ۹۹)

[3]- منظور از بصری بودن نتیجه‌گیری بر اساس مشاهده‌ها است.

[4]- منظور همان آزمایش الف/ب است که از طریق رفتار کاربر به‌طور مثال دو برنامه را با یک‌دیگر مقایسه می‌کند.