ورود به آوانگارد

عشق تمام چیزی است که زندگی را می‌سازد و زندگی آن را می‌سازد

مروری بر کتاب فراتر از بودن نوشته‌ی کریستین بوبن

مانا مبینی
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳

افراد مختلف به دلایل مختلفی کتاب می­‌خوانند. هر کسی، در هر لحظه­‌ای و در هر بخشی از زندگی خود، با توجه به جایگاهی که دارد، نوع خاصی از کتاب­‌ها را انتخاب می­‌کنند تا به او مطلبی را بیاموزد، علمی را توضیح دهد، داستانی را روایت کند و یا فقط او را سرگرم کند؛ اما فراتر از بودن ، روایتی است فراتر از سن و جنسیت و مکان و زمان و شرایط زندگی و...

کتاب فراتر از بودن، زندگی را روایت‌ می‌­کند و برای هر مفهومی که شاید به سختی قابل توصیف باشد، تعریفی ارائه می­‌دهد که هر خواننده‌ای آن را می­‌داند اما نمی‌­داند‌. می­‌داند چون مفاهیمی مانند غم، شادی، زیبایی، امید، مرگ، زندگی و عشق برای هر انسانی قابل درک است و نمی­‌داند چون تمامی این مفاهیم انتزاعی هستند‌ و هر کسی برداشت درونی خویش را از آن دارد‌؛ اما کریستین بوبن این معانی را در قالبی می­‌نویسد که هرکسی قادر به لمس آن باشد.

فراتر از بودن درمورد عشق به زنی است که در چهل و چهار سالگی می­‌میرد.
زن آن طور که توصیف می­‌شود، مفهوم شادی و غم و زندگی و مرگ را در خود زنده می‌کند‌.
اما آنچه به خود زن‌ معنا می­‌دهد چیست؟

مهم­‌ترین ویژگی فراتر از بودن این است که مقرر شده تا داستان عشق راوی ناشناس به زنی ناشناس باشد؛ اما مخاطب با مطالعه آن متوجه می‌­شود که داستان درمورد خود اوست. درمورد زندگی و مرگ. درمورد شادی و غم و درمورد عشق.
عشق به مفهوم چیزی فراتر از یک سخن توصیف می‌­شود‌.
عشقی فراتر از یک زن یا یک مرد. عشق به مفهوم آنچه باعث روشنی می­‌شود‌. آنچه راهی را به انسان نشان می‌­دهد‌. آنچه دلیلی می‌­شود، برای زندگی. آنچه که مرگ و زندگی و خنده و گریه را معنا می‌­دهد و آنچه هر کسی را به خودش می‌­رساند.

عشق، از دیدگاه نویسنده، در مفهوم‌ حقیقی خود پس از مرگ معشوق از بین‌ نمی‌­رود و حتی عاشق را از زندگی سیر نمی‌­کند. بلکه باعث عشقی شدیدتر به زندگی ‌می‌­شود.
نویسنده از توصیفات زمانی و مکانی و ظاهری و درونی بهره می‌­گیرد تا توضیح دهد که زن، بزرگترین و بهترین‌ اتفاقی است که در زندگی­‌اش افتاده است. در این توصیفات هرگز اغراقی وجود ندارد. دروغی گفته‌ نمی‌­شود و ذره­‌ای زیاده‌روی اتفاق نمی‌­افتد.

همگی توصیفات دقیقی هستند که حتی گاه و بیگاه شامل ویژگی­‌هایی بد و منفی نیز می‌­شوند، اما آنچه وجه تمایز این عاشقانه با عاشقانه­‌های دیگر است، آن است که در عین اجتناب از اغراق و خوش­بینی بیش از اندازه در روایت و توصیف، تنها، نحوه نگرشی همراه با عشق را معرفی می‌­کند که تمام نیاز مخاطب را به شنیدن توضیحات اضافه و بیان خوبی­‌ها و خوشی­‌های افراطی مطلقا از بین می­‌برد. 
از ویژگی­‌های دیگر این کتاب، توصیفات دقیق و تاثیر­گذار آن است که باعث ملموس شدن روایت می­‌شود. نام بردن از مکان­‌ها و تاریخ­‌های دقیق، توضیح خرده داستان‌­هایی که در معنای کلی تاثیری ندارند، اما اثرگذاری روایت را چند برابر می‌­کنند و توضیح حالات افراد به طور کامل، باعث می­‌شود که مخاطب همه چیز را در حین‌خواندن، ببیند و بشنود و احساس کند.

روایت فراتر از بودن پس از مرگ زن آغاز می‌­شود و حدود یک سال بعد به پایان‌ می­‌رسد و چند ماه را روایت‌ می‌کند و البته به مخاطب نشان می­‌دهد که این یک سال درواقع نماینده­‌ای از تمام سال­‌های زندگی راوی است، هم در حین زندگی زن و هم پس از مرگ او‌‌. ۱۶ سالی که همراه زن بود و پس از مرگ او نیز تا آخر عمرش.

مخاطب در این چند فصل، با بزرگ‌ شدن فرزندان زن قبل و بعد از مرگش، روزها و شب­‌هایش، خانه­‌اش‌، گلدان­‌هایش، خندیدنش، اشک­‌هایش، تک‌تک حرف­‌هایش، مسیری که هر روز از آن‌ می­‌گذشته، بخش‌­های مختلف زندگی او و نحوه تفکرش آشنا می­‌شود و این توصیفات برای توضیح مفاهیمی مانند غم، شادی، مرگ، زندگی، خلاء، زنانگی، امید، کودکی، ازدواج، آرزو و عشق صورت می­‌گیرد، نه برای شناساندن زن.
ویژگی دیگر فراتر از بودن، این است که هر مخاطبی در حین خواندن آن می­‌تواند خود را به جای شخصیت‌­ها بگذارد. کودک باشد، عاشق باشد، زن باشد، در کناره­‌های جنگل قدم بزند، در خیابان بخندد، در رودخانه شنا کند و پنجره‌­های خانه را بگشاید.

مذهب و دین نیز در فراتر از بودن به چشم می­‌خورند و همچون تمامی مفاهیم دیگر، در کنار عشق مطرح می­‌شوند و توامان رشد می­‌کنند و فلسفه نیز عمیقا آن دو را همراهی می­‌کند؛ اما نه مذهب و فلسفه دشواری که غیر قابل فهم­اند، بلکه با زبانی ساده و گویا مفهومی عمیق و به دور از افراط و تفریط از دین و فلسفه در ذهن مخاطب نشانده می­‌شود‌. 
در نهایت زندگی و زندگی با عشق آن چیزی است که در فراتر از بودن درک و حس می­‌شود‌.

کریستین بوبن، نویسنده فرانسوی است که پس از تحصیل در رشته فلسفه به نویسندگی روی آورد‌.  آثار او ترکیبی از افکار و جهان بینی او و درون مایه­‌هایی درمورد فلسفه و تنهایی و کودکی و عشق و مرگ و زندگی هستند. اهمیت آثار بوبن پیش از روایت، لحن و شیوه روایت اوست و اگرچه سرشار از احساسات می­‌نویسد، اما اندیشه اصلی اوست که عشق و زندگی و عشق به زندگی است.

فراتر از بودن

نویسنده: كریستیان بوبن ناشر: آشیان قطع: شمیز,رقعی نوع جلد: شمیز قیمت: ناموجود