مروری بر کتاب «مرد داستان فروش» نوشته‌ی «یوستین گاردر»

مرد داستان فروش اثر دیگری است از نویسنده کتاب دنیای سوفی: یوستین گاردر. گاردر رمان نویس و خالق داستان‌های کوتاه و بلند برای کودکان و بزرگسالان است. او که در رشته الهیات و فلسفه درس خوانده و تاریخ تدریس کرده، همواره سعی کرده در اکثر کتاب‌­هایش فلسفه را به داستان پیوند دهد اما مرد داستان فروش برخلاف کتاب­‌های دیگر نویسنده، بار داستانی بیشتری دارد و از فلسفه در آن خبری نیست اما کمی چاشنی روانشناسی به آن افزوده شده است. مرد داستان فروش شرح زندگی پیتر از کودکی تا میان­سالی است. پیتر، که خود راوی قصه زندگی­اش است، پس از شرح مختصری از تمایلات و روحیاتش، شروع می‌­کند و اتفاقات زندگی­‌اش را از کودکی بیان می‌­کند؛ پیتر کودکی منزوی است و تنهایی­‌اش را از بازی با بچه‌­های دیگر بیشتر دوست دارد، او از همان کودکی خیالبافی می‌­کند و دنیایش پر از قصه­‌های جورواجور و دوست خیالی­‌اش «مرد یک متری» است. این قصه­‌ها و ایده­‌های ناب حتی با بالا رفتن سنش دست از سر او برنمی‌­دارند؛ او که تمایلی به نوشتن و شهرت ندارد تصمیم می­‌گیرد ایده­‌ها یا جملات کوتاهش را به نویسنده­‌های دیگر بفروشد و از این طریق امرار معاش کند؛ کسب و کار پیتر تا جایی رونق می‌­گیرد که شبکه­­‌ای از نویسندگان درمانده در سرتاسر جهان تشکیل می‌­شود و پیتر که در راس این شبکه است به آن­‌ها ایده‌­های لازم برای نوشتن را می‌­رساند و در قبال آن از نویسندگان پول می‌­گیرد. پیتر میان دیگران مخصوصا آن‌­ها که در حوزه نویسندگی و کتاب مشغولند به «عنکبوت» مشهور می‌شود، او درست مانند عنکبوتی است که توده­‌ای تار داخل شکمش دارد و می‌­تواند شبکه­‌ای وسیع ببافد و حشرات بخت برگشته را اسیر کند.

کتاب مرد داستان فروش، کتابی است ملهم از خیال و واقعیت، و همین سبب شده که کتاب از حالتی یکنواخت خارج شود. مخاطب در حالی که دارد زندگی پیتر و فراز و فرودهای او را می‌­خواند، در بخش‌هایی از کتاب با داستان­‌ها و افسانه­‌های خودساخته­‌ی او مواجه می‌­شود که برایش سرگرم کننده است.

اما چرا پیتر، شخصیت اصلی داستان، از سه سالگی به دنیای خیالات پناه برده؟ آیا چیزی او را اذیت می‌­کند؟ چرا این توده بی‌امان قصه و داستان پایان ناپذیر است؟ آیا ذهن او می‌­خواهد با تنیدن بی‌وقفه این قصه­‌های کوتاه و ایده­‌ها رازی بزرگ را پنهان کند؟ این چیزی است که رفته رفته، مخاطب، با خواندن گاه و بی‌­گاه داستانک‌­های او متوجه می‌­شود...

به نقل از ایبنا: «عنوان رمان برای کتاب «مرد داستان فروش»، عنوانی نادرست است. این کتاب در ژانری قرار می‌­گیرد به نام «رمانس جدید». ویژگی رمانس جدید این است که در قالب دنیای وهم و وهمیات سپری می‌­شود و از واقع گرایی معمول به دور است. از طرفی شخصیت­‌های این ژانر اغراق آمیزند و به شکلی رویایی و حتی کمیک به سمت جلو پیشرفت می‌­کنند. همچنین شخصیت­‌ها به صورت طرح کلی ترسیم می‌­شوند. این خصوصیت­‌ها که تمام آن­‌ها در مرد داستان فروش دیده می‌­شود، با ویژگی­‌های رمان­‌های واقع گرایانه تفاوت دارد.»

یوستین گاردر کتاب مرد داستان فروش را در سال 2002 در نروژ منتشر کرده، کتاب در سال 2004 درآلمان نیز منتشر شده و مهوش خرمی­‌پور آن را از زبان آلمانی در سال 1385 به فارسی ترجمه کرده است.

گاردر، یوستین. مرد داستان فروش. ترجمه: مهوش خرمی­پور. (چاپ نهم: 1394) تهران: انتشارات کتابسرای تندیس.

عباسلو، احسان. فرجی، محسن. نقد کتاب «مرد داستان فروش» (1386) ایبنا: خبرگزاری کتاب ایران.