ورود به آوانگارد

جنسیت ما چگونه زندگی‌مان را تغییر می‌دهد؟

مروری بر کتاب مردم شناسی جنسیت نوشته‌ی نرسیسیانس

نسرین ریاحی‌پور
جمعه ۱۲ بهمن ۱۴۰۳

مردم شناسی جنسیت نقش و تاثیر جنسیت را در موقعیت­‌های اجتماعی بررسی می­‌کند. بدان معنا که رفتارها، نقش‌­ها، کنش­‌ها و اندیشه­‌هایی را که جامعه به واسطۀ جنسیت افراد از آن­‌ها انتظار دارد،مطالعه می­‌کند و به تفاوت­‌ها و تحولات این انتظارات و به طور کلی شرایطی که در جوامع گوناگون از گذشته تا امروز حاکم بوده است، می‌­پردازد.

کتاب مردم شناسی جنسیت در هر فصل به موضوعى در حوزۀ كاری‌­اى كه از نامش بر مى­‌آيد پرداخته و بسيارى از باورهاى عمومى در جهان را دربارۀ جنسيت به چالش مى­‌كشد و بر اساس يافته­‌هاى مستند تاكيد مى­‌كند كه نقش­‌های اجتماعی بسته به وضعیت زیستی، بوم شناسی، فرهنگی و اقتصادی شکل گرفته و الگوی حتمی و غیرقابل تغییری ندارند. اگرچه برخى از الگوهاى حيات بر اساس بدن­‌مندى هر كدام از دو جنس به سبک زندگى خاصى انجاميده است؛ اما گروه‌­هاى اجتماعى معدودى آن را نقض كرده­‌اند.

براى مثال بر اساس تحقيق مارگارت ميد (1935-1950) در پاپوای گین­نو  سه قبيله در یک جزیره زندگى مى­‌كردند كه نقش­‌هاى جنسيتى در هر كدام از آن‌ها متفاوت بود. فعاليت‌­هاى زنان و مردان در يكى ازين قبايل به شيوۀ مرسوم در امريكا شباهت داشت؛ در قبيلۀ ديگر زنان تندخو بودند و رفتارى از خود بروز مى‌دادند كه از مردان انتظار مى‌­رود:«در جامعه شامبولی مردان موی خود را فر می دادند، به بازار می­‌رفتند و برای خود خرید می­‌کردند و وسایل تزیینی برای خودشان تهیه می‌­نمودند. ولی زن‌­ها کارهای مدیریتی انجام داده و توان بهتری برای کار داشتند و کمتر از مردها به اشیای تزیینی اهمیت می‌دادند.»(نرسیسیانس1383 :40-41)

در جای دیگری از كتاب داستان مردان شکارچی و زنان‌ گرداور روايت مى‌­شود، نقشى كه در بيشتر نقاط معمول بوده و ريشه در وظايف مادرى داشته است. اما در ادامه به نقش جامعه در تحمیل نقش‌های جنسیتی به کودکان اشاره شده و صحبت از جنسیت‌زدگی زبان و فهم باورهای جنسیتی یک جامعه از خلال توجه به اصطلاحات و کاربردهای واژگان در آن به ميان آمده است.

در نهايت بحث‌هاى مربوط به احقاق حقوق زنان، تبعيض جنسيتى و نظریات جامعه شناسان و انسان شناسان دربارۀ جنسیت مطرح مى­‌شوند.

کتاب مردم شناسى جنسيت بينشى كلى و ضرورى دربارۀ ريشه هاى باورهاى درست و نادرست در زمينۀ جنسيت به مخاطب مى‌دهد، بينشى بر اساس مستندات علمى كه به سلامت رفتار در جامعه كمک خواهد كرد.