مروری بر کتاب انسانیت: تاریخ اخلاقی سدۀ بیستم نوشته‌ی جاناتان گلاور

این کتاب منشأ نسل کشی را ملی گرایی شدید و سیستم های اعتقادی سختگیرانه می داند و فیلسوفان اخلاق را به چالش می کشد تا نظریه های خود را آزمایش کنند و دریابند که آیا ممکن است به جلوگیری از کشتار جمعی در آینده کمک کنند؟ اما در نهایت امیدواری می دهد که می توانیم از گذشته درس هایی بیاموزیم ، استانداردهای اجتماعی و جهانی خود را بالا ببریم و از تکرار قرن بیستم در قرن بیست و یکم خودداری کنیم.

به غیر از دلایل ظاهری علاقۀ انسان به جنگ دلایل آزاردهنده تری نیز هست . این دلایل، دیدن مرگ از نزدیک، هیجان کشتن و نابود کردن و حس جنسی قدرتمندی است که با همه‌ی این عوامل مرتبط است. جنگ برای مردان، نزدیکترین چیز به احساس زایمان در زنان است : ورود به عرصۀ قدرت زندگی و مرگ. جنگ هم‌چون بالا زدن گوش‌ه­ای از پردۀ کائنات و سرک کشیدن به پشت آن است ".[1]

انسانیت: تاریخ اخلاقی سدۀ بیستم [2] همان‌گونه که از نامش برمی‌­آید به میزان پایبندی بشر به اخلاقیات می­‌پردازد. کتاب با زبانی ساده و دلچسب از امید واهی فیلسوفان و متفکران پیش از قرن بیست و سال‌­های ابتدایی آن به حرکت رو به جلوی انسان در زمینۀ اخلاق می‌گوید و ناامیدی جهان در انتهای این قرن. همه می‌­دانند که قتل عام‌­ها و جنگ­‌ها در دوران مورد نظر آن چنان گسترده بود که هرگز از خاطرۀ تاریخ زدوده نخواهد شد. در این کتاب گرچه خواننده با مجموعه­‌ای از رویدادها و تاریخ‌ها مواجه می­‌شود اما  کتابی تاریخی نمی‌خواند؛ بلکه مسئلۀ اصلی  ریشه‌یابی وقایعی است که تصویر می‌­شود. می توان از زبان آدم­‌هایی که تجربه زیستۀ خود را به عنوان قربانی و یا قربانی کننده بیان می­‌کنند و اجازه می‌­دهند درون­شان دیده شود، امیال و خواسته‌­های موجود انسانی را بیشتر شناخت. 

جاناتان گلاور در این کتاب از انگیزه­‌های انسان به شرارت، جنگ، کشتار و... پرده بر می‌­دارد. او در ابتدا دیدگاه متفکران گوناگون را مطرح می­‌کند و سپس قصۀ آدم‌­هایی را می­‌گوید که اندیشه­‌های به ظاهر رهایی بخش مانند: کمونیسم و نازیسم زندگی شان را نابود کرده است و گروهی دیگر را نیز معرفی می­‌کند: کسانی که تنها تماشاگرانی آزاد بوده­‌اند و با سکوت خود در حالی که زندگی روزمره شان را ادامه می­‌دادند به زوال انسانیت یاری می‌­رساندند.

« در این شکی نیست که با خود آگاه شدن خواستِ حقیقت، اخلاق نیز از این پس رو به نابودی می‌رود. این نمایش بزرگ در صد پرده که برای دو سدة آینده اروپا رقم زده شده است، ترسناک‌ترین و پرسش‌انگیز‌ترین و ‌ای بسا نویدبخش‌ترین نمایش‌هاست.»[3]

انسانیت: تاریخ اخلاقی سده‌ی بیستم با وجود مباحث فلسفی و جامعه شناسانۀ خود، برای عموم قابل فهم است. متن روان کتاب و لطافت داستان­‌های تلخ آن به کتاب های داستان می‌­ماند و بسیاری می‌­توانند از پس خوانش آن همزمان که می آموزند، لذت ببرند. 

[1] - (گلاور ۱۳۹۲ : - ۱۱۴- 115)

[2] - جاناتان گلاور، انسانیت: تاریخ اخلاقی سدۀ بیستم، چاپ پنجم،مترجم افشین خاکباز، نشر اگه

[3] - فریدریش نیچه، تبارشناسی اخلاق