ورود به آوانگارد

بیشتر انسان‌ها را دوست می‌داشتیم؛ اگر می‌دانستیم ...

مروری بر کتاب انسان شناسی نوشته‌ی ژان فرانسوا دورتیه

نسرین ریاحی‌پور
دوشنبه ۵ آذر ۱۴۰۳

پرسش‌های اساسی زیادی وجود دارند که پاسخ به آن‌ها بار سنگینی از دوش انسان برمی‌دارند و کمک می‌کند تا با بینش عمیق‌تری زندگی کنیم. یافتن جواب برای پرسش‌هایی بسیار ضروری است که ماهیت فلسفی دارند. یکی از پرسش‌های رایج در مورد انسان و چیستی او است. تا وقتی که ندانیم چگونه به وجود آمدیم و چه مراحلی را طی کردیم تا به این درجه از هوش و پیشرفت برسیم  قطعه‌‌‌ای از پازل خودشناسی‌مان ناقص خواهد بود.

خواندن کتاب انسان شناسی اثر دورتیه از چندین منظر اهمیت زیادی دارد:

●        با درک و فهمیدن گذشته بخش بزرگی از سؤال‌هایمان درباره چیستی انسان حل خواهد شد و دیگر به خرافه روی نمی‌آوریم.

●        این کتاب کاملا علمی و بر اساس شواهد و مستند نوشته شده و از شبه علم به دور است.

●        فرانسوا دورتیه محققی بلندآوازه است که جامعه‌ی علمی  به دانسته‌های او رجوع می‌کند و اعتبار بالایی دارد.

●        فرانسوا دورتیه تحلیل بسیار قوی ارائه داده است که در عین مستند و علمی بودن، قابل فهم و روان است.

 

 حقيقت اينست كه انسان‌شناسى کمک کرد تا بدانم چرا انسان اين‌قدر پليد است؛ اما بعدها فهميدم پليد نيست، بلکه در بسیاری مواقع ناچار است.در واقع بیشتر رفتارهای انسان حاصل وراثت و شرایطی است که مجبور است با آن خود را تطبیق بدهد و انتخاب دیگری ندارد.

در طبيعت بکر ميان دشت­‌ها، کنار رودها، بر کوه­‌ها یا در هیاهوی زندگی مدرن هر روز نشانه‌­اى آشكار مى­‌شود از انسان­‌هايى كه پيش از ما زندگى كرده‌­اند؛ ولى جز آثار حيات‌­شان هيچ براى ما باقى نمانده است. آن­ها خطى نداشتند که داستان خود را روايت كنند، تنها گاهى نقشى بر سنگ­ها حک كرده‌اند يا استخوان‌­ها و ابزار ابتدايى‌شان راوى آن­‌ها بوده‌اند.اما همین نقش‌ها اکنون به یاری ما در تحلیل و بررسی اجداد و نیاکانمان شتافته و کمک کرده تا میزان اشتباهات ما هنگام تحقیق بسیار پایین بیاید و به واقعیت نزدیک تر شویم. 

انسان شناسان  اين‌گونه قصۀ انسان را بازگو مى­‌كنند و با مدارک يافت شده به اعتقادات، سبک‌زندگى، رخدادهاى زندگى او پى‌ مى­‌برند. مثل کشف آتش در چين  و در عصر يخبندان اول يا دلیل جذابیت زنانى با سينه‌ها و لگن درشت براى مردان، چگونگی وادار شدن انسان‌ها به واسطۀ بدن و هورمون­‌هایشان به مراقبت از نوزادى كه فقط و فقط زحمت بسيار بر دوش آن­‌ها مى­‌گذارد ، منشا استعدادهاى ويژۀ انسانی و خيلى چيزهاى ديگر.

كتاب انسان شناسى نوشتۀ ژان فرانسوا دورتیه در بيشتر فصل‌هايش با زبانی نسبتا ساده به پيدايش انسان و شجره‌نامۀ او ، ويژگى­‌های زيستى و توانايى­‌هايش از بدو پيدايش مى‌پردازد. از سوى ديگر اطلاعات ارزشمندى دربارۀ شكل‌گيرى زبان و ارتباط آن با ساختار مغز، پناهگاه‌ها و ابزارها ، افسانه­‌ها و حماسه‌هاى خلقت، تولد هنر و تولد خدايان، پيچيدگى رفتار و جنبه‌هاى ديگر انسان به مخاطب مى­‌دهد. يكى از اين نكات رفتار مشابه انسان‌ها در رده بندى موجودات در گروه‌هاى متفاوت بر اساس شباهت آن‌هاست، براى مثال انسانى كه در محيط زيست خود هرگز سوسمارى را از نزديک یا در رسانه‌ها نديده است؛ زيرا هيچ وقت از جامعه‌ى بدوى خود دور نشده، به سادگى اين حيوان را در دسته‌ى خزندگان قرار مى‌دهد.

مخاطبی که کنجکاو است دربارۀ وجود خود به عنوان یک انسان بیشتر بداند به راحتی می تواند این کتاب را بخواند. اگرچه قسمت‌های کوتاهی از متن نیاز به تمرکز بیشتری دارد؛ اما بسیار جذاب است و می‌تواند چشم اندازی نو از هستی انسان پیش روی خواننده بگشاید و فرصت شناختی عمیق از دیگرانی که اطرافیان ما هستند ارائه کند. فرصت درک انسان و پذیرفتن او به عنوان موجودی که ناچار از بدن­‎مندیش تصمیم گیری می­‌کند و اعمالش بیش از آن که ما می­‌اندیشیم وابسته به نیازهای اوست. 

انسان شناسی (نگاهی نو به تحولات جسمانی، فرهنگی و روانشناختی انسان)

نویسنده: ژان فرانسوا دورتیه ناشر: خجسته قطع: شمیز,رقعی نوع جلد: شمیز قیمت: ناموجود

ژان فرانسوا دورتیه ، انسان شناسی ، چاپ دوم ،مترجم جلال الدین رفیع فر، نشر خجسته