ورود به آوانگارد

وقتی کتاب­‌ها درمان هستند

کتاب‌درمانی مجموعه‌ی پیشنهاد کتاب است، این کتاب‌ها هر کدام بنا به پرسشی مشخص یا موضوعی معین انتخاب می‌شوند.

نویسنده مهمان
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳

تا زمانه و زمین برجاست گویی رازی میان سرانگشتان و کاغذهای کتاب است. انگشتانی که کتاب را ورق می‌زنند، ردی از خود در تار و پود صفحات بر جای می‌گذرند، یا شاید تار مویی، گلبرگی یا خطی به یادگار از یک دوست. کاغذهای کتاب مأمن خاطرۀ آدمی است. خاطره‌هایی که در دل چند کاغذ مجسم می‌شوند و با ورق‌زدن کتاب، بوی کاغذها با خاطره در هم می‌پیچد. باری کتاب‌‌ها تنها فراخنای خاطره‌بازی نیستند، کتاب حاکم لحظۀ آدمیست، هنوزِ آدمی با کتاب گره می‌خورد چون کتاب همراه اوست. نه موسیقی، نه نقاشی، نه سینما و نه هیچ شکل دیگری از هنر چنین توانایی را در همراهی با مخاطب خود ندارند. کتاب اما پا به پای خواننده‌اش گام بر می‌دارد. در طول روز، در مسیر خیابان یا در کنج خانه، در ازدحام شهر یا آرامش دریا در دستان خواننده‌اش جا خوش می‌کند. گاهی یک هفته، گاهی یک ماه و گاهی یک عمر خواندن یا دوباره خواندن کتابی طول می‌کشد و پی بنای این همراهی در بستر زمان ریخته می‌شود.

زمان می‌گذرد، روز و شب می‌آیند و در خطی مبهم ناپدید می‌شوند، حالِ آدمی و ساز جهان دگرگون می‌شود اما آن چند صفحه و آن داستان پابرجا هستند. شخصیت‌های داستان انتظار می‌کشند تا خوانده شوند، تا داستان زندگی خود را بر ملا کنند، از ترس‌ها و تنهایی‌هایشان بگویند، از امیدی که بارقه‌هایش به سختی بر زندگی آدمی می‌نشیند، از مرگ که بی‌زندگی معنا ندارد و از زندگی که معنایش را از مرگ می‌گیرد. کتاب یار غار آدمیست و از این رو شاید خواندن کتاب را بتوان چون درمانی بر ضربه‌های مدام زندگی دانست. شاید بتوان کتاب را آن یگانه معبدی پنداشت که در پناه چترش از بارش سهمگین طوفان‌های ناچاری و ناامیدی در امان می­مانیم. شاید کتاب همان سنگ صبور آدمیست و در برابر هر دردی، داستانی عظیم‌تر نقل می‌کند، داستانی که شنیدنش غصه‌های ما را می‌شوید، داستانی که زندگی خود را از دریچۀ آن می‌بینیم و می‌فهمیم که در جهان تنها نیستیم، چه بسا انسان‌هایی که در طول تاریخ درد و غصۀ ما را داشته‌اند و با این حال توانسته‌اند از ذره‌های کوچک و درخشان زندگی لذت ببرند. زیرا پشت هر کتابی دو داستان است. داستان اول در دل واژگان هر صفحه پنهان است و داستان دوم در اندیشه و جان خواننده. از این رو کتاب موهبتی است برای زندگی، برای درمان و التیام زخم‌های آن و بعد دوباره، زندگی.

حال، خواندن کدام کتاب‌ها درمان دل شکسته‌اند؟ خواندن کدام کتاب‌ها ارتباط ما را با دنیای پرهیاهو سامان می‌بخشند؟ چه کتاب‌هایی در مورد تنهایی بخوانیم؟ چه کتاب‌های در مورد امید بخوانیم؟ انبوه کتاب‌ها بر پیشخوان کتاب‌فروشی‌ها تلنبار شده‌اند و هر روز هم بر شمارشان افزوده می‌شود. گاهی یافتن کتاب مناسب کار دشواری است. گاهی کتابی را می‌خریم اما ناتمام می‌ماند، گاهی هم کتابی را تا انتها می‌خوانیم اما پاسخ پرسش خود را نمی‌گیریم. کتاب‌درمانی بخشی است که این دغدغه را پاسخ می‌دهد. کتاب‌درمانی مجموعۀ پیشنهاد کتاب است، این کتاب‌ها هر کدام بنا به پرسشی مشخص یا موضوعی معین انتخاب می‌شوند. انتخاب این کتاب‌ها هم به دست متخصصان خود است. کتاب‌درمانی می‌تواند مسیری را برای خواندن مشخص کند، ابتدا و انتهای آن را نشان دهد و در طول این مسیر راهنمای خوانندگان باشد.