ورود به آوانگارد

مالیخولیای سیب‌زمینی‌های کرم‌زده

نگاهی به مرگ ‌قسطی، اثر برگزیده لویی فردینان سلین

نسرین ریاحی‌پور
جمعه ۲ آذر ۱۴۰۳

«لوئی فردینان دتوش» با نام مستعار «سلین» به یقین یکی از خدایان داستان نویسی در جهان است. گذران سال های کودکی در محله ای فقیرنشین، در بالای مغازه ای کوچک، همراهی با مادرش که فروشنده ای دوره گرد بود و با بقچه ای انباشته از دانتل و پارچه هایی از این دست به محله های اعیانی می رفت و زنگ خانه ها را یکی یکی می فشرد تا پولی برای خرید پاستا که خوراک همیشگی شان بود به دست آورد؛ تصاویر یگانه ای در ذهن خلاق سلین به جای گذاشت. بعدها او با نفرین حضور در دو جنگ جهانی رو به رو شد و بسیاری دیگر چیزها که با خواندن رمان هایش می توان بیشتر و بهتر-به قلم معجزه گر او- آن ها را دریافت. زیرا «لویی فردینان سلین» توانست از همه ی رنج های خود فرصت شگرفی بسازد و با وجود زبان تلخ و گزنده اش آثاری به جهان تقدیم کند که در آن ها روح عریان انسان  به نمایش در می آید. صحنه های نمایشی او خواننده را میخ کوب می کند و طنزش در میان گریستن خواننده را به خنده می اندازد.

کتاب مرگ قسطی داستان کودکی سلین است؛ گرچه همه حقیقت نیست و به وهمی خاص آمیخته است. او از خلال همین اوهام با لحنی عامیانه، جملات بریده بریده وبد زبانی های  گاه و بی گاه  داستان فقر، فلاکت، بد شانسی و دقیقا نقش تصادف در زندگیش را بازگو می کند. از مادرش می گوید که مجبور است هر روز بارها و بارها با پاهای دردناک و تا به تایش از پله های مارپیچ باریک بالا برود تا خودش را از مغازه ی پر از بنجل شان به آشپزخانه برساند؛ سپس بالا برود تا به اتاق سلین برسد و پس از آن باز هم بالا برود تا به اتاق خواب خودش برسد؛ زیرا آن ها همه ی زندگی شان را بر زمین کوچکی بنا کرده اند که سهمشان از جهان است. گرچه دریافتن این ها کمی صبر و تحمل می خواهد تا صفحه ها بگذرند و مخاطب خوانش متن «سلین» را بیاموزد. متنی که از درون آن، پسرک، نوجوان می شود و با وجود تلاش های مادرش نمی تواند از جنون زندگی بگریزد. هر جا که می رود و هر هدفی که برایش در نظر می گیرند؛ به نتیجه نمی رسد. سیل افسارگسیخته ی رویدادها او را با خود می برد و با افرادی رو به رو می کند که قوانین زندگی را نمی دانند؛ ناچار کودک چیزهایی را می بیند که نباید و در پایان در مرزعه ی سیب زمینی های کرم زده؛ در انتهای مرگ خود خواسته ی مردی در می یابد؛ زندگی مالیخولیایی بیش نیست.  

مرگ قسطی

نویسنده: لویی فردینان سلین ناشر: مرکز قطع: گالینگور,رقعی نوع جلد: گالینگور قیمت: 430,000 تومان

لویی فردینان سلین، مرگ قسطی، چاپ بیستم ،مترجم مهدی سحابی ، نشر مرکز