پیری چیست؟
اگر از ما بخواهند به شیوه تداعی آزاد[1] درباره پیری صحبت کنیم، بیشترمان درباره چینوچروک، کفشهای راحتی و آلزایمر و چیزهایی از این قبیل حرف میزنیم؛ اما اینها کاملا گمراهمان میکنند، چون در این صورت انگار بالا رفتن سن را با کهنسالی یا بیماری اشتباه گرفتهایم. درواقع همه ما از لحظه تولد در حال پیر شدن هستیم، و میتوان گفت تولد مسبب پیری است. مسلما بدون تولد پیر شدن امکانپذیر نیست. به محض آنکه پیر شدن را فرایندی در نظر بگیرید که طی چرخه زندگی روی میدهد و در حال حاضر برای همه ما با هر سنی که داشته باشیم در حال روی دادن است، از چشماندازی متفاوت به آن مینگرید. این چشمانداز با چشمانداز معمول متفاوت است که در آن ما جوانیم و بعد ناگهان به شکلی جادویی، به محض اینکه به آستانه معینی میرسیم (بیستوپنج، سی، چهل یا پنجاه سالگی، به میل خودتان انتخاب کنید)، یک باره به دوران «پیری» منتقل میشویم.
خلاص شدن از شرّ این دیدگاه از آن روی دشوار است که به لحاظ فرهنگی پا گرفته است. مطمئنا به همین دلیل است که بیشتر جوانان آرزو میکنند بزرگتر شوند. آنها بالاتر رفتن سن را با آزادیِ انجام دادن کارهایی که در حال حاضر از انجام دادنش منع میشوند مربوط میدانند. کِی میشود بتوانم تا ساعت ده بیدار بمانم؟ چه وقت اجازه دارم تنهایی به فستیوال موسیقی بروم؟ بیتابم زودتر هجدهساله شوم و دیگر خرید نوشیدنی برایم غیرقانونی نباشد.
وقتی جوانید بزرگتر شدن به معنای آزاد شدن از قید استبداد والدین است. اینکه بتوانید برای خودتان تصمیم بگیرید و کنترل بیشتری بر زندگی خود داشته باشید. وقتی بچهاید بالا رفتن سن موجب رشد تواناییهایتان مثل راه رفتن و حرف زدن، نوشتن و استدلال کردن میشود که به آنها به عنوان راهی به سوی استقلال افتخار میکنید. جشن تولدی که در آن فریاد میزنید: «بالاخره وقتش رسید!» قبلا در بیست و یک سالگی بود، ولی حالا هجدهسالگی است.
[1] - روشی در روانکاوی که در آن ؟؟، هر آنچه به ذهنش خطور میکند بیان میکند (free-association).
آن کارف، چگونه پیر شویم، چاپ دوم ،مترجم مهرناز شیرازی اصل ، نشر هنوز