درباره کازوئو ایشی گورو، برنده نوبل ادبیات ۲۰۱۷

نویسنده‌ی بریتانیایی کتاب بازمانده‌ی روز[1]  _ برنده‌ی جایزه‌ی من بوکر[2]_ نوبل ادبیات را برای «رمان‌های دارای نیروی عاطفی عظیم» دریافت کرد.

کازوئو ایشی گورو[3]، نویسنده‌ی بریتانیایی، گفت که پس از انتخاب شدنش به‌عنوان برنده‌ی جایزه‌ی نوبل ادبیات سال 2017 هم مفتخر شد و هم کاملاً غافلگیر؛ حتی در ابتدا فکر می‌کرد اعلام نامش ممکن است «اخبار جعلی» باشد. ایشی گورو، نویسنده‌ی رمان‌هایی از جمله بازمانده‌‌ی روز و هرگز رهایم مکن[4]، از جانب آکادمی سوئدی برای داشتن ویژگی‌هایی مانند «پرتگاهی که حس وهم‌آمیز ارتباط ما با جهان را عمیقاً آشکار می‌کنند» و پیش رفتن با «نیروی عاطفی عظیم» تحسین شد.

ایشی گورو علی‌رغم اینکه مانند شیموس هینی[5]، تونی موریسون[6]، دوریس لسینگ[7] و پابلو نرودا[8] یکی از برندگان قبلی این جایزه بود، به گاردین گفت برای اعلام جایزه کاملاً آماده نبوده و حتی در ابتدا به صحت آن شک داشته است. او که پشت میز آشپزخانه‌ی خانه‌‌اش در گلدرزگرین[9] لندن نشسته بود و قصد داشت برانچ بخورد، گفت: «شما فکر می‌کنید یک نفر اول به من می‌گوید، اما هیچ یک از ما چیزی نشنیده بودیم.» او با خنده گفت: «این اصلا چیزی نبود که انتظارش را داشتم، وگرنه امروز صبح موهایم را می‌شستم». «این آشوب مطلق بود. مدیر برنامه‌ام تماس گرفت و گفت به نظر می‌رسد که آن‌ها اخیراً من را به‌عنوان برنده‌ی نوبل اعلام کرده‌اند، اما این روزها اخبار جعلی زیادی در این مورد وجود دارد و سخت است بدانم چه کسی یا چه چیزی را باور کنم؛ بنابراین من واقعاً باور نکردم تا زمانی که خبرنگاران شروع به تماس گرفتن و صف کشیدن  بیرون خانه‌ام کردند.»

ایشی گورو که در ناکازاکی[10] ژاپن به دنیا آمد و در پنج‌سالگی به بریتانیا نقل مکان کرد، گفت که از دریافت این جایزه بسیار مفتخر است و تاکید کرد که چقدر امیدوار است این جایزه در زمان بی‌ثباتی جهانی، انرژی‌بخش خوبی باشد. «زمان بسیار عجیبی است، ما به‌نوعی ایمان خود را به نظام سیاسی‌مان از دست داده‌ایم، ایمان به رهبران خود را از دست داده‌ایم، ما از ارزش‌های خود کاملاً مطمئن نیستیم و من فقط امیدوارم که برنده شدن من باعث ایجاد حسن نیت و صلح شود. این به ما یادآوری می‌کند که جهان چقدر بین‌المللی است و همه‌ی ما باید چیزهایی را از گوشه‌های مختلف جهان ارائه دهیم.»

با وجود نام‌هایی مانند مارگارت اتوود[11]، نگوگی وا تیونگگو[12] و هاروکی موراکامی[13] که پیشتازان شرکت‌های شرط‌‌بندی بودند، ایشی گورو یک انتخاب غافلگیرکننده بود و خودش اعتراف می‌کند که یکی از اولین تفکراتش رقابت با نویسندگان زنده‌ی دیگر بوده است که احساس می‌کرد به همان اندازه مستحق دریافت جایزه‌ی نوبل هستند. ایشی گورو گفت: «بخشی از من احساس می‌کند که یک شیاد است و بخشی از من احساس بدی دارد که این را قبل از سایر نویسندگان زنده دریافت کرده‌ است. هاروکی موراکامی، مارگارت اتوود و کورمک مک‌کارتی[14] همگی فوراً به ذهن من آمدند و من فقط فکر کردم برای من کمی بد است که قبل از آن‌ها این جایزه را به من داده‌اند. و از آنجایی که من کاملا متوهم هستم، بخشی از من احساس می‌کند برای برنده شدن در چنین چیزی خیلی جوان هستم. اما ناگهان متوجه شدم که شصت‌و‌دو سال دارم، بنابراین فکر می‌کنم سنم برای این اتفاق متوسط ​​است.»

ایشی گورو علاوه‌بر اینکه در حال حاضر بسیار عمیق و جدی در حال نوشتن آخرین رمان خود است، در پروژه‌های فیلم، تئاتر و رمان گرافیکی همکاری می‌کند. او همچنین نسبت به باری که بر دوش نویسنده‌ی برنده‌ی نوبل است، ابراز نگرانی کرد و گفت که احتمال دارد روی نوشته‌هایش تأثیر بگذارد. او گفت: «امیدوارم که پایانی نداشته باشد. من مجبور شدم بخش زیادی از زندگی نویسندگی‌ام را بین خواسته‌ها برای تبدیل شدن به یک نویسنده‌ی مشهور عمومی و یافتن زمان و مکان برای انجام کار واقعی بجنگم؛ بنابراین امیدوارم که خود کار فقط ادامه داشته باشد و تفاوتی با جایی که دیروز بود نداشته باشد. فقط امیدوارم تنبل یا راضی نباشم، امیدوارم کارم تغییر نکند. و من امیدوارم که خوانندگان جوان‌تر از نوبل ناامید نشوند. من مخاطب‌های دیپلمه‌ای دارم که کتاب‌هایم را می‌خوانند و بسیار مفتخرم که مخاطبان جوان‌تری دارم.»

ایشی گورو نویسندگی خلاق را در دانشگاه آنگلیای شرقی[15] خواند و در سال 1982 اولین رمان خود را با نام منظر پریده‌رنگ تپه‌ها[16] منتشر کرد. او از آن زمان تا کنون یک نویسنده‌ی تمام‌وقت بوده است. به گفته‌ی آکادمی نوبل در آثار او مضامین حافظه، زمان و خودفریبی وجود دارند؛ به‌ویژه در بازمانده‌ی روز که بابتش در سال 1989 برنده‌ی جایزه بوکر شد و براساس آن در فیلمی با بازی آنتونی هاپکینز[17] در نقش باتلر استیونز _ شخصیتی که وسواس وظیفه‌ دارد_ ساخته شد.

اندرو موشن[18]، شاعر و برنده‌ی جایزه نوبل، خطاب به ایشی‌گورو گفت: «دنیای تخیلی ایشی‌گورو دارای فضیلت و ارزش بزرگی است که به‌طور هم‌زمان بسیار فردی و عمیقاً آشناست؛ دنیایی از گیجی، انزوا، مراقبت، تهدید و شگفتی.» از او پرسیده شد: «او چطور اینکار را انجام می‌دهد؟» و موشن پاسخ داد: «از جمله روش‌های دیگر، با تکیه بر داستان‌های او بر اصول بنیادی که ترکیبی از نوعی ذخیره‌ی بسیار سخت با نشانه‌های به همان اندازه واضح از شدت عاطفی است. این یک ترکیب قابل توجه و جذاب است و دیدن آن که از جانب برندگان جایزه‌ی نوبل به رسمیت شناخته شده است، شگفت‌انگیز است.»

در همین حال، ویل سلف[19] به برد ایشیگورو به شکلی خاص و جذاب واکنش نشان داد. او گفت: «او نویسنده‌ی خوبی است و از نظر من مردی دوست‌داشتنی است، اما منحصربه‌فرد بودن دیدگاه‌های او با چنین جایزه‌های خردکننده‌ای به‌خوبی مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ با این حال من شک دارم که این جایزه کمکی به احیای مرکزیت سابق این رمان در فرهنگ ما کند.»

جایزه‌ی نوبل ادبیات با برنده شدن نه میلیون کرون سوئد (832000 پوند) همراه است. سارا دانیوس[20]، دبیر دائم آکادمی، حدود یک ساعت پس از اعلام این خبر با ایشی گورو درباره‌ی برنده شدن او صحبت کرد. این یک تغییر قابل توجه نسبت به برندگان قبلی مانند باب دیلن بود که هفته‌ها طول کشید تا از این جایزه قدردانی کند و دوریس لسینگ که به دلیل پاسخ تمسخرآمیزش معروف است. او زمانی که این خبر را از خبرنگاران شنید، گفت: «یا مسیح!» دانیوس گفت: «او البته بسیار جذاب، خوب و متبحر بود. او گفت که احساس سپاسگزاری و افتخار می‌کند و این بزرگترین جایزه‌ای است که هر کسی می‌تواند دریافت کند.»

او گفت: «او کسی است که علاقه زیادی به درک گذشته دارد، اما یک نویسنده‌ی پروستی[2۱] نیست، او به دنبال جبران عیوب یا جنبه‌های بد گذشته نیست، او در حال کشف چیزهایی است که شما باید فراموش کنید تا در وهله‌ی اول به‌عنوان یک فرد یا جامعه زنده بمانید.» و در پی هیاهوی سال گذشته بر سر جایزه‌ی دیلن افزود که امیدوار است این انتخاب جهان را خوشحال کند. «این در اختیار من نیست که قضاوت کنم. ما فقط چیزی را انتخاب کرده‌ایم که فکر می‌کنیم یک رمان‌نویس کاملاً درخشان است.»

منبع: گاردین

مترجم: نگار فیروزخرمی

[1]- The Remains of the Day

[2]- Man Booker

[3]- Kazuo Ishiguro

[4]- Never Let Me Go

[5]- Seamus Heaney

[6]- Toni Morrison

[7]- Doris Lessing

[8]- Pablo Neruda

[9]- Golders Green

[10]- Nagasaki

[11]- Margaret Atwood

[12]- Ngugi Wa Thiong

[13]- Haruki Murakami

[14]- Cormac McCarthy

[15]- University of East Anglia

[16]- A Pale View of the Hills

[17]- Anthony Hopkins

[18]- Andrew Motion

[19]- Will Self

[20]- Sara Danius

[2۱]- Proustian. مربوط به یا ویژگی مارسل پروست نویسنده‌ی فرانسوی یا آثار او؛ به ویژه با اشاره به بازیابی گذشته‌ی ازدست‌رفته و تحریک حافظه‌ی ناخودآگاه.